Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

„To co się tam dzieje jest druzgocące, nie możemy odwracać oczu od tych tragedii. To cierpienie nie może nas sparaliżować; nie będę milczeć” – powiedziała o sytuacji w Strefie Gazy wiceprezydentka i kandydatka na prezydentkę USA Kamala Harris. Po rozmowie z premierem Izraela Benjaminem Netanjahu zapewniła, że nie będzie milczeć o cierpieniu cywilnej ludności. W „szczerej”, 40-minutowej wymianie zdań z politykiem miała wyrazić swoje zaniepokojenie sytuacją humanitarną na atakowanym przez Izrael obszarze.

„Izrael ma prawo do obrony, ale znaczenie ma to, jak je realizuje”- podkreśliła Harris.

Harris, rozmawiając z premierem Izraela, znalazła się w rozkroku pomiędzy tradycyjnym wsparciem USA dla Izraela, a krytycznym podejściem części wyborców Partii Demokratycznej do działań tego państwa. O tym, jak ważne dla wielu z nich jest sprawa zakończenia konfliktu w Strefie Gazy, mówiły w „Programie Politycznym” Agata Szczęśniak i Dominika Sitnicka.

Zarówno Harris, jak i wciąż urzędujący Biden, naciskają na zawieszenie broni w Strefie Gazy. Obszar jest celem izraleskich sił od października, gdy w atakach Hamasu zginęło 1200 Izraelczyków. Krwawy odwet Tel-Awiwu przyniósł katastrofę humanitarną i aż 38 tys. w większości cywilnych ofiar w Strefie Gazy. Jednocześnie Hamas na teremie Strefy Gazy wciąż przetrzymuje izraelskich zakładników.

„Harris utrzymuje bliższe więzi z demokratycznymi postępowcami, z których niektórzy wzywali Bidena do obwarowania warunków dostaw amerykańskiej broni do Izraela w obawie o wysokie straty wśród palestyńskiej ludności cywilnej w Strefie Gazy” – oceniła wypowiedzi Harris agencja Reutera.

Benjamin Netanjahu nie kontynuuje swoją wizytę w USA. Dziś na Florydzie spotka się z republikańskim kandydatem na prezydenta, Donaldem Trumpem.

Komisja ds. wyborów kopertowych wypunktowała nadużycia władzy PiS i jej nominatów w spółkach skarbu państwa.

„Sam projekt liczy 400 stron. Dzisiaj przedstawimy tylko konkluzje” – mówiła Magdalena Filiks, nowa przewodnicząca komisji śledczej, która zastąpiła Dariusza Jońskiego po tym, jak ten został europosłem. ”Komisja powstała, ponieważ sprawa wyborów korespondencyjnych przez bardzo długi czas pozostała niewyjaśniona” – dodała. Jak podkreśliła, celem komisji było także odbudowanie zaufania społecznego.

Oprócz sprawozdania obecni na sali posłowie mieli zagłosować nad kilkunastoma wnioskami do prokuratury o możliwości popełnienia przestępstwa. Zamiast tego zagłosowano wyłącznie nad sporządzeniem takich wniosków. W czwartek 25 lipca członkowie komisji przegłosowali uchwały dotyczące sporządzenia zawiadomień do prokuratury w sprawie podejrzenia popełnienia przestępstw przez: Jarosława Kaczyńskiego, Mateusza Morawieckiego, Elżbietę Witek, Jacka Sasina i Mariusza Kamińskiego, a także byłe kierownictwo Poczty Polskiej i spółki PWPW.

Szczegóły dla OKO.press opisuje Agnieszka Jędrzejczyk.

Sędzia Cichocki kolejnym sygnalistą zespołu Giertycha

Arkadiusz Cichocki to były prezes Sądu Okręgowego w Gliwicach, jeden z bohaterów afery hejterskiej. W czasach rządów PiS dostarczał hejterce Emilii materiały do kompromitowania sędziów „dobrej zmiany”. Emilia to była żona byłego już sędziego Tomasza Szmydta, który wyjechał na Białoruś z prośbą o azyl. Trójka osób należała do zamkniętej grupy „Kasta”, która poprzez WhatsAppa planowała różne akcje uderzające w sędziów.

W czwartek Cichocki wystąpił u boku adwokata i posła Romana Giertycha, który zadawał mu pytania. Jego wystąpienie trwało ponad godzinę. Cichocki skupił się na ujawnieniu nowych informacji z okresu, gdy współpracował z resortem Ziobry i gdy był członkiem grupy „Kasta”.

Więcej na ten temat można przeczytać w artykule Mariusza Jałoszewskiego oraz Anny Mierzyńskiej.

MSZ odwołało ambasadora na Litwie

Ministerstwo Spraw Zagranicznych odwołało ambasadora RP na Litwie Konstantego Radziwiłła. Były minister zdrowia rządu PiS będzie pełnił swoją funkcję do końca lipca. W sprawie odwołania ambasadorów z kilku kluczowych placówek m.in. USA – i powołania nowych, co jest kompetencją prezydenta – powstał spór pomiędzy MSZ a prezydentem Andrzejem Dudą, który nie zgadza się na zmiany. Duda zapowiedział m.in., że nie podpisze nominacji dla Ryszarda Schnepfa do Lizbony ani Bogdana Klicha do Waszyngtonu.

Joe Biden wygłosił orędzie: „Poważam ten urząd, ale bardziej kocham swój kraj”

Przemawiając z gabinetu owalnego Białego Domu, prezydent Biden wytłumaczył powody rezygnacji z ubiegania się o reelekcję. “Szanuję ten urząd, ale bardziej kocham swój kraj. Było dla mnie zaszczytem pełnić funkcję waszego prezydenta. Jednak obrona demokracji jest ona ważniejsza niż jakikolwiek tytuł” – powiedział.

Netanjahu z wizytą w Białym Domu

To pierwsza rozmowa w cztery oczy obu przywódców od czasu, gdy Biden udał się do Izraela kilka dni po ataku Hamasu 7 października. Prezydent USA Joe Biden i premier Izraela Benjamin Netanjahu omawiali kryzys w Strefie Gazy. W planach jest również spotkanie izraelskiego przywódcy z Kamalą Harris.

Co jeszcze dziś w OKO.press?

• Senat przyjął ustawę o użyciu broni na granicy. Z poprawkami, ale pozostał zapis o tym, że żołnierz, który użyje broni w nieprzepisowy sposób, będzie zwolniony z odpowiedzialności. Szczegóły opisuje Magdalena Chrzczonowicz.
• Marszałek Sejmu Szymon Hołownia proponuje dwutorowe rozwiązanie dla obecnego impasu dotyczącego prawa aborcyjnego. Jego zdaniem, możliwe jest uchwalenie dwóch ustaw: projektu Trzeciej Drogi, mającego na celu przywrócenie tzw. kompromisu aborcyjnego oraz poprawionego projektu Lewicy dotyczącego dekryminalizacji aborcji. Więcej na ten temat pisze Agata Szczęśniak.

To pierwsza rozmowa w cztery oczy obu przywódców od czasu, gdy Biden udał się do Izraela kilka dni po ataku Hamasu 7 października.

„Mamy wiele do przegadania” – powiedział Biden, witając Netanjahu w Gabinecie Owalnym. „Chcę podziękować 50 lat wsparcia państwa Izrael” – powiedział z kolei Bidenowi Netanjahu.

Jak podaje agencja AFP, Joe Biden ma powiedzieć Netanjahu, że zawieszenie broni w Strefie Gazy będzie „wkrótce” potrzebne.

Prezydenci spotkają się później z rodzinami amerykańskich zakładników przetrzymywanych przez Hamas. Obaj przywódcy mają napięte stosunki z powodu izraelskich ataków na Strefę Gazy, których ofiarą według danych ministerstwa zdrowia w palestyńskiej enklawie rządzonej przez Hamas padło ponad 39 tys. osób, a setki tysięcy straciły dach nad głową.

Następnie przywódca Izraela spotka się z Kamalą Harris. Jak pisze Reuters, wizyta będzie uważnie obserwowana, aby zobaczyć, czy Harris, która w marcu wzywała do zawieszenia broni w Strefie Gazy, zmieni politykę USA wobec Izraela, jeśli ta zostanie prezydentem.

Według Wall Street Journal Kamala Harris ma powiedzieć przywódcy Izraela, że „nadszedł czas, aby wojna zakończyła się w sposób, w którym Izrael będzie bezpieczny, wszyscy zakładnicy zostaną uwolnieni, cierpienie palestyńskich cywilów w Strefie Gazy zakończy się, a naród palestyński będzie mógł cieszyć się swoim prawem do godności, wolności i samostanowienia”.

Jak czytamy w artykule amerykańskiego portalu Vox, Harris ma dobre stosunki z izraelskimi grupami interesu. Jej mąż, Doug Emhoff, jest prawnikiem pochodzenia żydowskiego i po ataku Hamasu na Izrael 7 października stanął na czele inicjatywy administracji Bidena przeciwko antysemityzmowi.

Harris ma również dobre stosunki z prezydentem Izraela Izaakiem Herzogiem, dla którego ważne są kwestie klimatyczne. Demokratka brała również udział w każdej z ponad 20 rozmów telefonicznych, które Biden odbył z Netanjahu podczas wojny.

Oczekuje się, że Harris przyjmie jednak podczas spotkania linię administracji Bidena, koncentrując się na trudnej sytuacji Palestyńczyków i jednocześnie wspierając prawo Izraela do obrony.

Reuters zaznacza, że Stany Zjednoczone są głównym dostawcą broni dla Izraela i chronią ten kraj przed krytycznymi głosami ONZ.

Wizyta Netanjahu w Stanach Zjednoczonych zbiega się w czasie ze zmianami w amerykańskiej polityce. W niedzielę pod presją Demokratów Joe Biden wycofał się z wyścigu prezydenckiego, popierając Kamalę Harris.

Wśród potencjalnych kandydatów znaleźli się: Tobiasz Bocheński (europoseł PiS i były kandydat tej partii na prezydenta Warszawy), Karol Nawrocki (prezes IPN), Zbigniew Bogucki (poseł PiS i były wojewoda), Waldemar Buda (europoseł PiS, były minister rozwoju).

Nowogrodzka bada w pracowniach opinii publicznej również szanse: Mateusza Morawieckiego (były premier, wiceprezes partii), Mariusza Błaszczaka (były szef MON i wiceprezes partii), Patryka Jakiego (europoseł Suwerennej Polski, były wiceminister sprawiedliwości) i Przemysława Czarnka (były minister edukacji i nauki).

Rozważano również kandydaturę Kacpra Płażyńskiego (poseł PiS z Gdańska), ale ostatecznie uznano, że jest „postrzegany jako nadmierny indywidualista".

Na liście kandydatów PiS nie ma również Dominika Tarczyńskiego (europoseł PiS). „Nie był poważnie traktowany„ – zaznaczył jeden z rozmówców „Newsweeka”.

Mamy tu samych mężczyzn, bo wedle badań PiS i „intuicji Jarosława Kaczyńskiego, w czasach zagrożenia wojną kobieta w wyborach prezydenckich nie ma szans".

Jak pisze „Newsweek”, na Nowogrodzkiej panuje przekonanie, że „nie ma się co martwić pierwszą turą wyborów prezydenckich w połowie 2025 roku”. Politycy myślą o drugiej turze, ponieważ wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego i do samorządów udowodniły, że poparcie dla PiS jest stabilne. Wedle kalkulacji polityków tej partii, kandydat PiS „nie zejdzie poniżej 26-27 proc. poparcia w pierwszej turze, a to gwarantuje wejście do drugiej”.

W wyborach do PE PiS zdobyło ponad 36 proc. i było drugie w stawce. W wyborach samorządowych poparło je nieco ponad 34 proc. wyborców.

Źródło: „Newsweek”

Informację o odwołaniu Radziwiłła podała w czwartek litewska stacja publiczna LRT. Ambasador zakończy pracę 31 lipca.

"Mam nadzieję, że w dużym stopniu przyczyniłem się do wzmocnienia i tak już bardzo dobrych stosunków między Polską a Litwą” – przekazał w nadesłanym liście do LRT Konstanty Radziwiłł.

Radziwiłł do 2010 roku pełnił funkcję prezesa Naczelnej Izby Lekarskiej, a od 2015 roku w rządach Beaty Szydło i Mateusza Morawieckiego był ministrem zdrowia. Urząd w Wilnie objął w kwietniu ubiegłego roku.

W marcu Onet opublikował listę ambasadorów, których chce odwołać rząd Tuska. Znalazł się na niej m.in. Marek Magierowski ambasador w USA oraz właśnie Konstanty Radziwiłł. Pierwotnie lista liczyła ponad 60 nazwisk, ale w ostatniej chwili niektórzy ambasadorowie zostali z niej usunięci.

Na liście są ambasadorowie, którym upłynął zwyczajowy czas przebywania w placówce. Znaleźli się tam także dyplomaci z „nikłymi kompetencjami” według obecnego kierownictwa MSZ, brakiem wyników w pracy oraz tacy, których odwołanie jest związane z ich politycznymi afiliacjami z poprzednim rządem.

W sprawie odwołania ambasadorów z kilku kluczowych placówek, m.in. USA – i powołania nowych, co jest kompetencją prezydenta – powstał spór pomiędzy MSZ a prezydentem Andrzejem Dudą, który nie zgadza się na zmiany. Duda zapowiedział m.in., że nie podpisze nominacji dla Ryszarda Schnepfa do Lizbony ani Bogdana Klicha do Waszyngtonu.

Źródło: Interia, LRT, Onet