0:00
0:00

0:00

Prawa autorskie: Fot. Sylwia Penc / Agencja Wyborcza.plFot. Sylwia Penc / A...

W poniedziałek, 23 czerwca 2025 roku w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów pojawiła się informacja o kolejnej nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (którą polski rząd przyjął w marcu 2022 roku).

JESTEŚMY TU RAZEM

Powoli wyczerpują się zasoby dobrej woli i możliwości pomocy ukraińskim rodzinom, które ratując się przed rosyjską agresją, próbują w Polsce mieszkać, pracować i uczyć się. Państwo nie wspiera już Polek i Polaków, którzy przyjmują uchodźców. Czas na nowo ułożyć relacje i szukać rozwiązań. Chcemy w OKO.press opisywać historie gości z Ukrainy, usłyszeć je od was. Czekamy też na listy polskich pracodawców, gospodarzy, wszystkich osób, które chcą napisać komentarz lub zgłosić pomysł. Piszcie na adres [email protected].

МИ ТУТ РАЗОМ

Поволі вичерпуються ресурси доброї волі та можливості допомоги українським родинам, які, рятуючись від російської агресії, намагаються жити, працювати та навчатися в Польщі. Держава більше не підтримує польок та поляків, які приймають біженців. Настав час заново формувати стосунки та шукати рішення. В OKO.press ми хочемо описати історії гостей з України, почути їх від вас. Також чекаємо на листи від польських роботодавців, господарів та всіх, хто бажає написати коментар чи подати ідею. Пишіть на [email protected].

Ostatnie zmiany, które Sejm uchwalił w maju 2024 roku, obowiązują do 30 września 2025 roku.

Według danych z początku czerwca 2025 roku w Polsce jest zarejestrowanych prawie 987 tys. osób z Ukrainy, które są objęte ochroną tymczasową.

„Dotychczasowe ponad trzyletnie stosowanie ustawy przyniosło doświadczenia wskazujące na potrzebę kolejnej jej nowelizacji, polegającej na doprecyzowaniu niektórych jej przepisów, a także zmianie części przyjętych rozwiązań tak aby w jak największym stopniu odpowiadały aktualnej sytuacji” – czytamy w opisie projektu nowelizacji.

Przeczytaj także:

Projekt ustawy przewiduje:

  • przedłużenie do 4 marca 2026 roku m.in.:

– legalności pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Ukrainy, którzy przybyli w związku z działaniami wojennymi (osoby te posiadają specjalny status – PESEL UKR), dostępu do rynku pracy, edukacji, świadczeń zdrowotnych, świadczeń rodzinnych i socjalnych, oraz możliwości pobytu osób należących do grup wrażliwych w obiektach zbiorowego zakwaterowania;

– okresu ważności wizy krajowej obywatela Ukrainy oraz zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego obywatelowi Ukrainy, które straciły ważność po 24 lutego 2022 roku;

  • nałożenie wymogu przy nadawaniu numeru PESEL osobistej obecności dzieci bez względu na wiek;
  • wprowadzenie możliwości wykorzystania mechanizmów identyfikacji biometrycznej w obszarze wizerunku osoby przy nadawaniu numeru PESEL;
  • aktualizację wymogów do nabycia statusu CUKR oraz uregulowanie legalności pobytu obywateli Ukrainy, którzy do 4 marca 2026 r. złożą wniosek o status CUKR, do czasu uzyskania rozstrzygnięcia.

Jak pisaliśmy wcześniej, status CUKR będzie nową możliwością legalizacji pobytu uchodźców z Ukrainy w Polsce. To są karty pobytu przeznaczone tylko dla uchodźców wojennych z Ukrainy, w tym dzieci. Procedura ma być maksymalnie uproszczona dzięki temu, że wnioski mają być składane wyłącznie przez internet. Jest to tzw. przejściowa karta, którą uchodźca dostaje tylko raz. Ma być ważna trzy lata. Kolejna karta już musi być jedną z tych kart, które przewiduje standardowa ustawa o cudzoziemcach.

W ten sposób polskie władze próbują pomóc wyjść tysiącom osób z ochrony czasowej. Innymi słowy, ludzie, którzy zdecydują się na pozostanie w Polsce, powinni przechodzić na ścieżkę migrancką (chociaż uchodźcy z Ukrainy w większość dawno prowadzą migrancki styl życia, tzn. pracują, odprowadzają składki, wynajmują mieszkania, wysłali dzieci do polskich szkół, więc powinni mieć odpowiedni status).

Natomiast – jak wyjaśniali na łamach OKO.press eksperci – wedle wcześniejszych informacji wygląda na to, że karta CUKR będzie przeznaczona dla osób młodych, aktywnych, wykwalifikowanych, pracujących. Nie jest to rozwiązanie dla osób z niepełnosprawnościami czy emerytów.

Oleksandr Pestrykov, ekspert Ukraińskiego Domu, w komentarzu dla ukraińskiego portalu „Nasz Wybór” zwraca uwagę, że polskie władze proponują przedłużenie ochrony tymczasowej do marca 2026 roku, natomiast unijna dyrektywa w sprawie przedłużenia tymczasowej ochrony obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną została przedłużona do marca 2027 roku.

13 czerwca 2025 roku Rada UE przedłużyła tymczasową ochronę dla obywateli Ukrainy, którzy wyjechali z kraju przez wojnę do 4 marca 2027 roku. Mimo to państwa członkowskie omawiają rekomendacje Rady dotyczące przygotowania strategii wyjścia z tymczasowej ochrony, takie jak przejście na inne statusy prawne. Dla osób, które będą chciały wrócić do Ukrainy będą zaproponowane drogi stopniowego powrotu do kraju.

„Podczas gdy Rosja nadal terroryzuje ukraińskich cywilów masowymi nalotami, UE nadal okazuje swoją solidarność z narodem ukraińskim. Będziemy nadal oferować ochronę milionom ukraińskich uchodźców przez kolejny rok. Polska prezydencja zainicjowała również dyskusję na temat strategii stopniowego wycofywania tymczasowej ochrony po osiągnięciu sprawiedliwego pokoju. W najbliższym czasie będziemy pracować nad wspólnymi, unijnymi rozwiązaniami w tym zakresie, także w kontekście powrotów do Ukrainy” – mówił Tomasz Siemoniak, minister spraw wewnętrznych i administracji Polski.

A kwestia „uregulowania legalności pobytu obywateli Ukrainy, którzy do 4 marca 2026 r. złożą wniosek o status CUKR” zdaniem eksperta

„może wskazywać na to, że rząd nie planuje dalszych zmian, a ta nowelizacja jest ostatnią. Dlatego osoby, które zamierzają pozostać w Polsce po 4 marca 2026 r., powinny już teraz rozważyć alternatywne sposoby zalegalizowania swojego pobytu”.

Według propozycji zmian specjalne roczne zezwolenia (art. 42a ust. 1) na pobyt czasowy w przypadku, gdy obywatel Ukrainy nie spełnia wymogów udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, mogą być udzielone tylko raz. Natomiast ma zostać rozszerzony katalog przesłanek do uchylenia takiego zezwolenia np. w sytuacjach, gdy obywatel Ukrainy złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub zataił prawdę czy podrobił dokument.

Ukraińcy uchodźcy w ośrodkach zbiorowego zakwaterowania

W planach jest zakończenie przyjmowania uchodźców wojennych z Ukrainy do ośrodków zbiorowego zakwaterowania po 31 października 2025 roku, z wyjątkiem osób należących do grup wrażliwych. To bardzo niepokojąca zmiana, biorąc pod uwagę to, że wojna Rosji przeciwko Ukrainie nadal trwa i codziennie do Polski z przyfrontowych regionów docierają nowi uchodźcy (część jedzie dalej na Zachód). Byłoby im trudno od razu poradzić sobie w nowym kraju.

Ludzie, którzy np. stracili dom i uciekają od wojny, nie mogliby liczyć na wsparcie.

Zdarzają się przypadki, że osoby, które po lutym 2022 roku uciekły do Polski przed wojną, a potem wróciły do Ukrainy, znów z racji niebezpieczeństwa decydują się na wyjazd za granicę.

Ustawodawca proponuje również podniesienie wymaganego minimum liczby mieszkańców, aby uznać ośrodek za obiekt zbiorowego zakwaterowania, z 10 do 20 z jednoczesnym zachowaniem wszystkich wyjątków od tej zasady. Projekt ustawy ma doprecyzować grupy wrażliwe, którym wojewoda nadal będzie mógł udzielać pomocy, oraz przypadki, w których wojewoda może wykwaterować obywatela Ukrainy z ośrodka.

Świadczenia i wykonywanie zawodów medycznych w Polsce

Nowelizacja doprecyzuje też przesłanki do otrzymania świadczenia 800+, tak by wypłacane było również na dzieci ukraińskie, które ukończyły szkołę ponadpodstawową przed ukończeniem 18. roku życia oraz spełniają obowiązek nauki (przez uczęszczanie do uczelni wyższej lub na kwalifikacyjne kursy zawodowe).

Do 4 marca 2026 roku wydłuży się też okres, w którym lekarze oraz lekarze dentyści z Ukrainy, którzy zgłosili zamiar udzielania świadczeń zdrowotnych obywatelom Ukrainy na terenie Polski, będą mogli pracować w Polsce na podstawie zaświadczenia Ministra Zdrowia.

Projekt nowelizacji ma też wprowadzić zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty mające na celu uszczelnienie tego tzw. systemu uproszczonego, umożliwiającego wykonywanie tych zawodów przez obywateli Ukrainy oraz inne osoby, które uzyskały kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza Unią Europejską.

Zmiany będą dotyczyć też ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej. Okręgowe izby pielęgniarek i położnych będą mogły przedłużyć warunkowe prawo wykonywania odpowiedniego zawodu w Polsce, które zostało wydane na podstawie zgody Ministra Zdrowia w ramach tzw. procedury uproszczonej, do czasu ukończenia kształcenia zgodnego z wymogami Unii Europejskiej i kontynuację zatrudnienia w zawodzie pielęgniarki lub położnej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jednak nie dłużej niż o 3 lata.

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów – trzeci kwartał 2025 roku.

;
Na zdjęciu Krystyna Garbicz
Krystyna Garbicz

Jest dziennikarką, reporterką. Ukończyła studia dziennikarskie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pisała na portalu dla Ukraińców w Krakowie — UAinKraków.pl oraz do charkowskiego Gwara Media. W OKO.press pisze o wojnie Rosji przeciwko Ukrainie oraz jej skutkach, codzienności wojennej Ukraińców. Opisuje również wyzwania ukraińskich uchodźców w Polsce, np. związane z edukacją dzieci z Ukrainy w polskich szkołach. Od czasu do czasu uczestniczy w debatach oraz wydarzeniach poświęconych tematowi wojny w Ukrainie.

Komentarze