Teraz też Nowoczesna chce dać kobietom prawo do przerywania ciąży. Ale tylko po konsultacji, jak w Niemczech

„Decyzję o kontynuowaniu albo przerwaniu ciąży podejmuje kobieta w ciąży” - napisano w projekcie "Ratujemy kobiety". Projekt nie stawia żadnych warunków, o ile nie zostanie przekroczony 12. tydzień ciąży. Ten projekt podpisała m.in. Joanna Scheuring-Wielgus z Nowoczesnej, a sama partia zapowiedziała, że go poprze. Jednocześnie jednak przygotowuje własny.

Nowoczesna również przyjmuje jako granicę 12. tydzień, ale zapowiada jeden warunek: konsultację ze specjalistą.

Ostro zareagowała na tę zapowiedź Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny: "Nowoczesna chce być nowoczesno-konserwatywną. Proponuje więc kolejny kompromis, bo tak w ogóle jest przeciwna aborcji, czyli prawa kobiety do decydowania o sobie, swoim ciele, swoim życiu. Projekt zawiera obowiązkowe konsultacje psychologiczne, które w efekcie mają zmienić decyzję kobiety. Brak słów na szerszy komentarz. Nie o to walczymy, żeby akceptować jakieś kolejne kompromisy. Mamy 24 lata doświadczeń funkcjonowania ustawy zwanej kompromisem i dobrze wiemy, że

Nie można zmuszać kobiet do konsultacji psychologicznych czy też opieki psychologa, bo to zdecydowane ograniczanie jej praw".

Joanna Schmidt nie sprecyzowała, w jaki sposób wybierani będą psychologowie. Czy będą musieli przejść jakąś procedurę zatwierdzania? Uzyskiwać certyfikat? Czy konsultacja będzie bezpłatna (czyli refundowana przez państwo)?

Niektóre internautki komentowały, że konsultacje to nic wielkiego i są obowiązkowe w innych krajach, m.in. w Niemczech. Faktycznie, są kraje, gdzie prawo obliguje kobiety do konsultacji przed przerwaniem ciąży. Jednocześnie wśród prawników i bioetyków toczy się dyskusja: jakie głębsze założenia stoją za takimi konsultacjami. Czy nie ograniczają one prawa kobiety do decydowania o sobie? Czy służą jak najlepszemu poinformowaniu pacjentki czy może perswazji, by podjąć określoną decyzję?

Nowoczesna śladem Merkel

Konsultacje przed wykonaniem aborcji są obowiązkowe w kilku europejskich krajach: w Belgii, w Niemczech, we Włoszech, Słowacji. Również w 35 spośród 50 stanów USA kobieta musi skonsultować swoją decyzję o zamiarze przerwania ciąży. Jednak między tymi konsultacjami są różnice, np. w Belgii kobieta spotyka się z lekarzem, który ją informuje o możliwych medycznych powikłaniach związanych z przerwaniem ciąży.

Z pierwszych zapowiedzi Nowoczesnej wynika, że jej projekt będzie zbliżony do tego, który funkcjonuje w Niemczech. Joanna Schmidt mówiła, że znajdzie się tam zapis "aborcja jest nielegalna, ale w przypadku uzasadnionym można aborcję legalnie przeprowadzić”.

Tak też jest za Odrą: aborcja jest według konstytucji nielegalna. A jednak w Niemczech dokonuje się ok. 100 tys. zabiegów przerwania ciąży. Jak to możliwe? Prawo wymienia przypadki, kiedy aborcja nie jest karana. Między innymi do 12. tygodnia kobieta może ciążę przerwać, o ile odbędzie konsultację. Ten wymóg wprowadziła w 2010 roku CDU - partia Angeli Merkel. Kobieta może wykonać zabieg aborcji dopiero trzy dni po konsultacji. Taki sam termin zapowiada Joanna Schmidt z Nowoczesnej.

Po co te konsultacje?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznaje obowiązkowe konsultacje za jedną z przeszkód w bezpiecznym przerwaniu ciąży.

Niemieckie prawo wprost mówi, że taki jest cel: „Konsultacja służy ochronie nienarodzonego życia”. I ma pokazać kobiecie, że Pracownik socjalny w czasie konsultacji informuje kobietę o wsparciu dla matek, opiece publicznej nad niepełnosprawnymi dziećmi itp.

Dane pokazują, że liczba wykonywanych w Niemczech zabiegów spada. Być może z powodu większej świadomości i dostępności antykoncepcji, a może właśnie dzięki konsultacjom.

Posłuchać bicia serca

W Stanach Zjednoczonych prawo o przerywaniu ciąży zakłada, że kobieta musi podjąć świadomą decyzję (informed consent), to znaczy, że musi być poczytalna, nie może zostać zmuszona i musi odpowiednią wiedzę na temat zabiegu. Co znaczy ten ostatni wymóg? Tu prawo stanowe bardzo się różni. Np. w sześciu stanach kobieta musi się dowiedzieć, że człowiekiem się jest od poczęcia. W Oklahomie kobieta musi podpisać oświadczenie, że słuchała bicia serca „nienarodzonego dziecka”.

Często podczas takich konsultacji przekazywana jest nie wiedza, ale uprzedzenia i stereotypy. Np. że wszystkie kobiety żałują przerwania ciąży albo że aborcja prowadzi do raka piersi.

W dodatku im więcej jest przeszkód, tym trudniej jest przerwać ciążę kobietom z małych miejscowości, o niskich dochodach, z konserwatywnych środowisk - zwraca uwagę Center for Reproductive Rights. Te przeszkody to nie tylko konsultacje, ale też konieczność odczekania kilku dni między konsultacją a zabiegiem czy wymóg obecności partnera.

Czy kobieta jest nieracjonalna?

Może się wydawać, że chodzi o mało istotną sprawę, jednak wprowadzenie wymogu konsultacji otwiera pole do kolejnych dyskusji, w tym filozoficznych. Co to znaczy być dobrze poinformowanym? Kto o tym decyduje? Jak sprawdzać kompetencje osoby, która prowadzi konsultacje? Czy powinien to być lekarz, psycholog czy pracownik socjalny? Każdy z tych zawodów ma odmienny etos i odmienny zakres odpowiedzialności. Jakiego rodzaju wiedzę należy przekazać w czasie takiej konsultacji? Czy kobieta, która podejmuje decyzję o przerwaniu ciąży bez dyskusji z psychologiem lub pracownikiem społecznym, jest nieracjonalna? Czy społeczeństwo, które wprowadza taką procedurę, ceni wiedzę, czy może nie ceni kobiet? Czy są procedury medyczne, w przypadku których w podobny sposób traktuje się mężczyzn?