Jak minister Czarnek przepychał i promował podręcznik do HiT. Wyniki kontroli posłanek KO

8 lipca posłanki Koalicji Obywatelskiej Krystyna Szumilas, Katarzyna Lubnauer, Barbara Nowacka i Kinga Gajewska, przeprowadziły kontrolę poselską w Ministerstwie Edukacji i Nauki. Chodziło o dopuszczony 1 lipca do użytku podręcznik do nowego przedmiotu Historia i Teraźniejszość. Napisał go historyk, były europoseł PiS, prof. Wojciech Roszkowski, a publikacją zajęło się bardzo konserwatywne, katolickie wydawnictwo Biały Kruk.

Do tej pory emocje budziła głównie silnie zideologizowana treść podręcznika, który zamiast na przekazywaniu wiedzy obywatelskiej, skupia się na jednostronnej interpretacji faktów z życia społecznego i historii.

W ten sposób w książce, z której od września mieliby korzystać nauczyciele, czytamy o Unii Europejskiej, która "lansuje zboczenia", a w rozdziale poświęconym ideologiom autor obok siebie wymienia nazizm, feminizm i gender. Napiętnowany jest też też rock and roll, zielony aktywizm, a także walka o emancypację osób czarnoskórych w Stanach Zjednoczonych (tu prof. Roszkowski uparcie używa słowa "Murzyn"). Wybielona jest za to kościelna pedofilia, a papież Jan Paweł II przedstawiany jest w sposób dosłowny jako następca Chrystusa. Innymi słowy, mamy do czynienia z luźną, ale silnie nacechowaną emocjonalnie publicystyką.

Teraz posłanki KO zwracają uwagę na to, w jaki sposób podręcznik został w ogóle dopuszczony do użycia. Słowa klucze to: przepychanie, promocja i blokowanie konkurencji.

Ministerstwo wydało 110 tys. zł na promocję podręcznika

We wtorek 12 lipca podczas konferencji prasowej Krystyna Szumilas przekazała, że rynek podręcznika do HiT warty jest w sumie 50 mln zł.

"Tyle mniej więcej będą mogły zarobić wydawnictwa, dlatego proces dopuszczania podręcznika do użytku musi być w pełni transparentny. Nie może w tym procesie brać udziału ten, kto dopuszcza podręcznik (...) To nieuczciwa konkurencja. Niestety, tak się właśnie zdarzyło" — mówiła posłanka KO.

Wiceminister Dariusz Piontkowski zlecił Ośrodkowi Rozwoju Edukacji (ORE) przeprowadzenie konferencji dla 200 nauczycieli, podczas której prof. Wojciech Roszkowski promował swój podręcznik. Wydarzenie odbyło się 14 czerwca w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, ponad dwa tygodnie przed oficjalnym zatwierdzeniem podręcznika.

Oprócz autora, głos na konferencji zabrał minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek, który ocenił podręcznik jako "znakomity". Podczas spotkania prof. Roszkowski nie tylko przedstawiał i rozdawał książkę, ale za całość otrzymał wynagrodzenie.

Jak ujawniły posłanki KO, w sumie na promocję podręcznika Ministerstwo Edukacji i Nauki wydało 110 tys. zł.

Gra recenzjami

Ale to nie jedyne nieprawidłowości. Katarzyna Lubnauer pokazała, w jaki sposób przebiegał proces opiniowania podręcznika.

Recenzentami byli prof. Tadeusz Wolsza, dr Rafał Drabik i dr. hab. Grzegorz Ptaszak. Na początku jedyną pozytywną opinię wydał prof. Tadeusz Wolsza, były członek Komitetu Honorowego Jarosława Kaczyńskiego. Dr Drabik, związany z IPN, a wcześniej także PiS, wydał opinię warunkową. Ta, jak mówiła Katarzyna Lubnauer, kilka dni później zmieniła się w pozytywną, mimo że zarzuty wciąż miały uzasadnienie. Dr Drabik skupił się przede wszystkim na ocenie nadmiernej obszerności podręcznika — na 60 godzin lekcyjnych w szkołach średnich przewidziano aż 112 tematów.

Prof. Ptaszak, który przeprowadził analizę językową, zupełnie zmiażdżył podręcznik. Zwracał uwagę na uproszczenia, błędy logiczne, merytoryczne, a nawet interpunkcyjne, które pojawiają się w zasadzie na każdej z ponad 500 stron.

Po negatywnej opinii ministerstwo wydało polecenie sporządzenia kolejnej recenzji. Jej autorem jest mgr Konstanty Stróżyński, który również ma historię ubiegania się o stanowisko radnego z list PiS. Stróżyński wydał pozytywną opinię, co pozwoliło na dopuszczenie kontrowersyjnego podręcznika do obrotu.

Katarzyna Lubnauer przekazała też, że do powołania recenzentów do podręcznika prof. Roszkowskiego potrzebne były zaledwie dwa dni robocze. Tymczasem inne wydawnictwa, WSiP i SOP Toruń, wciąż czekają na rozpoczęcie procesu opiniowania. A ten ustawowo może trwać nawet 30 dni.

"Powstrzymanie powołania recenzentów może spowodować, że inne podręczniki nie trafią do szkół przed 1 września tego roku, czyli wtedy, gdy nauczyciele będą musieli wybrać podręcznik lub zdecydować się na pracę bez książki" — mówiła Lubnauer.

I dodała, że cały proces dopuszczania nowego podręcznika, w który uwikłane jest ministerstwo, polegał na przepychaniu, promowaniu, a także blokowaniu konkurencji na rynku wartym 50 mln zł.

Oddolne poruszenie przeciwko indoktrynacji

"HiT to kłamstwo, oszustwo, indoktrynacja" — mówiła Barbara Nowacka. "Polskiej młodzieży nie może przydarzyć się nic gorszego" — dodała.

Posłanka zwracała uwagę na to, że uczniom odbiera się dostęp do rzetelnej wiedzy, szczególnie tej z zakresu wychowania obywatelskiego, systemów demokratycznych, wyborczych i partyjnych. "Zamiast tego mamy obszerne opisy frustracji autora i mocodawców. Pan Czarnek mówił, że nikt nie ma prawa ingerować w wychowanie polskich dzieci, a sam daje sobie prawo ideologizowania młodzieży" — mówiła Nowacka. Zdaniem posłanek, celem wtłaczania takiej a nie innej opowieści o życiu społecznym w Polsce, jest eskalacja niechęci i nienawiści.

Minister Czarnek odpiera zarzuty. "Chcemy dotrzeć z informacjami do wszystkich. Informacjami, powtarzam, prawdą na temat tego, co działało się od II wojny światowej do początku XXI wieku" — powtarzał wielokrotnie.

Wśród nich m.in. zbiórka pieniędzy na "Cyfrowy HiT - niezależny i darmowy e-podręcznik do HiT, bez indoktrynacji i manipulacji historią". Zainicjował ją Rafał Szymczak, który jest współtwórcą podręcznika Cyfrowehistorie.pl, stworzonego przez zespół historyków. Podręcznik ma zawierać interaktywne materiały i mapy, a całość zostanie udostępniona nauczycielom pod koniec września.

Materiały przygotowują też nauczyciele historii i wiedzy o społeczeństwie z Zespołu Społecznych Szkół Ogólnokształcących Bednarska w Warszawie: Rafał Derda i Damian Banasiak.