TSUE: Polska złamała prawo nie przyjmując uchodźców. TVP: uchodźcy mają koronawirusa!

Polska, Węgry i Czechy złamały europejskie prawo odmawiając przyjęcia uchodźców - zawyrokował Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 2 kwietnia 2020 roku. Chodzi o unijny program solidarnej relokacji uchodźców, który Węgry, Czechy i Polska postanowiły solidarnie zignorować.

Rząd oznajmił, że przyjmuje wyrok do wiadomości, ale jest już bez znaczenia. TVP ze swojej strony przeszło do natarcia: "bezpieczeństwo Polaków mniej ważne niż unijne przepisy" - wybrzmiało w wieczornych "Wiadomościach". Nie zabrakło też informacji, że uchodźcy mają koronawirusa i sprowadzenia tysięcy uchodźców, którzy dotarli do Europy, do sprawców przestępstw w Kolonii i zamachowców we Francji.

Polska: nie przyjmiemy. Bo bezpieczeństwo

Procedurę relokacji rozpoczęto we wrześniu 2015 roku w związku z bezprecedensową liczbą migrantów napływających do Grecji i Włoch. Rada Unii Europejskiej wydała w związku z tym dwie prawnie wiążące decyzję – w lipcu 2015 dotyczącą relokacji 20 tysięcy osób, i we wrześniu 2015 o relokacji 140 tysięcy osób. Relokacja miała potrwać 2 lata i zakończyć się we wrześniu 2017 roku.

Każde państwo zobowiązało się do przyjęcia określonej liczby uchodźców z Iraku, Syrii i Erytreii. Ówczesna premier Polski Ewa Kopacz wyraziła zgodę na przyjęcie ok. 6 tys. osób. Rząd PiS nie wycofał się z tych zobowiązań od razu, ale stopniowo coraz bardziej otwarcie odmawiał przyjęcia choćby jednego uchodźcy w ramach relokacji. Argumenty bywały różne.

Bezpieczeństwo było najczęściej powtarzanym argumentem, chociaż - jak podkreśliło TSUE, brakuje mu uzasadnienia. OKO.press tłumaczyło szczegółowo, dlaczego uchodźcy z procedury relokacji byliby prawdopodobnie najlepiej prześwietlonymi cudzoziemcami przebywającymi w Polsce. Przypomnijmy:

• procedura relokacji obejmowała tylko osoby z kilku państw, których lista była stale aktualizowana przez Komisję Europejską. Były to osoby, które według prawa międzynarodowego są uchodźcami: uciekające z powodu zagrożenia zdrowia lub życia, często z terenów objętych działaniami zbrojnymi;
• kandydaci do relokacji byliby podwójnie sprawdzani: najpierw przez urzędników unijnych, a potem przez urzędników kraju członkowskiego, który miałby ich przyjąć. W przypadku Polski odpowiedzialny za to jest Urząd ds. Cudzoziemców, który w stosunku do każdej osoby przeprowadziłby indywidualną procedurę w kwestii tego, czy należy jej się ochrona międzynarodowa – taką samą, jak wobec każdego uchodźcy trafiającego do Polski inną drogą niż procedura relokacji;
• w maju 2016 roku rząd PiS wprowadził poprawki do ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP, zakładające, że każdy uchodźca przybywający do Polski w ramach relokacji będzie prześwietlony trzykrotnie (już po pierwszej kontroli przez urzędników unijnych): przez policję, Straż Graniczną i ABW. Jeśli którakolwiek z tych instytucji uznałaby daną osobę za zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego, nie zostałaby ona przyjęta (art. 86 Ustawy o cudzoziemcach). To oznacza, że polski rząd ma faktyczną wolność w ustalaniu, kto stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa.

"Oczywiście, zawsze jest ryzyko, że do Polski trafiłby terrorysta – ale równie wysokie jest ryzyko, że taka osoba przyleci do Polski samolotem jako turysta" - pisała dla OKO.press Monika Prończuk.

TSUE: nie wystarczy powiedzieć "bezpieczeństwo", potrzeba dowodów

Komisja Europejska najpierw wystosowała do rządów oficjalne wezwanie do przestrzegania prawa, a kiedy to zawiodło - skierowała sprawę do Trybunału Sprawiedliwości UE. Ten zawyrokował: Polska, Czechy i Węgry złamały prawo nie zgłaszając gotowości do przyjmowania uchodźców.

TSUE odrzuciło argumenty Polski i Węgier, że miały prawo odstąpić od relokacji na podstawie art. 72 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Mówi on o tym, że postanowienia traktatu, także te dotyczące polityki azylowej, nie naruszają wykonywania przez państwa członkowskie obowiązków dotyczących utrzymania porządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego.

TSUE zauważa, że "postanowienie tego artykułu

Trybunał podkreślał, że mechanizm relokacji zakładał kontrolę państwa przyjmującego nad każdym uchodźcą kierowanym do niego w ramach procedur. Podczas tej kontroli można było odmówić przyjęcia konkretnej osoby, jeśli znalazły się do tego wystarczające przesłanki.

TVP przedstawiło sprawę nieco inaczej.

TVP: ideologia ważniejsza niż bezpieczeństwo

"Ideologia ważniejsza niż bezpieczeństwo" - takim paskiem opatrzono materiał dotyczący wyroku TSUE w wiadomościach TVP 2 kwietnia. Materiał utrzymany był w dobrze widzom znanej stylistyce spod znaku "szaleństwa brukselskich elit".

Cytowany jest fragment wyroku, który przytoczyliśmy powyżej, ale tylko do "lecz". Fragment o możliwości udowodnienia istnienia zagrożenia dla bezpieczeństwa zwyczajnie pominięto.

Materiał sugeruje, że wyrok zobowiązuje Polskę do przyjęcia uchodźców, chociaż sam wyrok TSUE, jak i polski rząd zwracają uwagę, że program relokacji już się zakończył, a wyrok nie zadziała wstecz. Jest ważny, bo oficjalnie stwierdza naruszenie prawa i daje podstawy do roszczeń finansowych, z których jednak Komisja Europejska raczej nie skorzysta.

TVP tworzy jednak grozę wokół idei natychmiastowej relokacji uchodźców. "Wyrok w sprawie sprzed kilku lat zapadł w czasie walki z pandemią koronawirusa" - podkreślają wiadomości i informują, że w obozie dla uchodźców w Grecji wykryto zakażenie wirusem u 20 osób. Zostali poddani kwarantannie "mimo to mieszkańcy są pełni obaw, bo ucieczek nie brakuje, a sytuacja w Grecji jest coraz gorsza". Nie do końca wiemy jacy mieszkańcy - prawdopodobnie Grecy, którzy mają ponad 1600 przypadków koronawirusa, więc nie jest pewne, dlaczego mieliby się obawiać tych 20 przypadków.

Gorzej z uchodźcami - epidemia w przeludnionych obozach grozi prawdziwą katastrofą humanitarną. Pisaliśmy o tym tutaj:

TVP zupełnie nie o to chodziło, więc szybko nas naprostowuje: "wyrok TSUE nie pozostawia złudzeń. Bezpieczeństwo mieszkańców wspólnoty jest mniej ważne niż unijne przepisy".

"TSUE żąda przyjmowania uchodźców między innymi przez Polskę nie zważając na coraz trudniejszą sytuację w Europie" - słyszymy dalej, a Miłosz Manasterski, czyli ekspert TVP od wielu spraw (łącznie z lotami marszałka Kuchcińskiego, które miały się jego zdaniem przekładać na rozwój gospodarczy) tłumaczy, że "Europejskie elity są przywiązane do swoich schematów myślenia i nie zauważają tego, że jesteśmy w zupełnie innym miejscu historii niż kilka lat temu". Tak jakby wyrok dotyczył czasu pandemii, czyli ostatniego miesiąca.

Otwarte drzwi zamkniętych granic

Manasterski mówi dalej o tym, że wyrok TSUE nie oddaje obecnych zmian w polityce migracyjnej w UE. I tu ma trochę racji, solidarność upadła pod naciskiem prawicowego populizmu. Program relokacji zakończył się porażką. Przyjęto tylko 4 proc. z osób, które zamierzano rozlokować. Polska miała w tym swój niechlubny udział pokazując, że można nie przyjmować wcale. Można zamknąć oczy i udawać, że nic się nie dzieje.

Na takiej mniej więcej zasadzie opierał się układ z Turcją, który doprowadził do aktualnej sytuacji. Uchodźcy stali się elementem politycznej gry i zostali przez Erdoğana wypchnięci na granicę z Grecją, gdzie rozpaczliwie starają się dostać do Europy. Jednocześnie Turcja dalej prowadzi działania zbrojne w Syrii zmuszając kolejne rzesze ludzi do ucieczki.

Całego tego skomplikowania gier politycznych i różnych uchodźczych historii próżno szukać w zdaniach eksperta. "Unijni liderzy wspierali greckie wojsko i policję w starciu z agresywnymi uchodźcami, którzy dosłownie szturmowali granice. Nie ma wątpliwości, że polityka otwartych drzwi okazała się fiaskiem". Widz może się tylko domyślać co wspólnego ma polityka otwartych drzwi z zamkniętymi granicami, które trzeba szturmować.

Dalej jest już klasycznie - TVP sportretowało tysiące uchodźców z różnych krajów obrazami przepychanek na granicy turecko-greckiej, napaści w Kolonii z 2015 roku oraz wspomnieniem zamachu terrorystycznego we Francji. Cały czas mówi się o imigrantach, jakby uchodźcy i imigranci byli jednym i tym samym. "Fakty z innych państw pokazały, że za zamachami terrorystycznymi stoją najczęściej muzułmańscy imigranci". Zapomniano tylko dodać, których państw i jaki czas wzięto pod uwagę przy tej chałupniczej statystyce. Z mitem muzułmanina-terrorysty rozprawił się już portal uchodźcy.info.

W dalszej części materiału wystąpił Adrian Stankowski z "Gazety Polskiej" i stwierdził, że porażka polityki otwartych drzwi, to także porażka polityków opozycji - tutaj fragmenty wypowiedzi Ewy Kopacz, Małgorzaty Kidawy Błońskiej i Kosiniaka-Kamysza sprzed lat, w których mówią, że Polska może i powinna pomóc uchodźcom.

Materiał kończy się wypowiedzią Donalda Tuska, który jako szef Rady Europejskiej informował, że odmowa przyjęcia uchodźców będzie "wiązała się z konsekwencjami". "Takie są zasady w Europie". "Pytanie, gdzie są zasady unijnej solidarności teraz w obliczu pandemii koronawirusa?" - dramatycznie kończy się materiał.

Nagonka na Unię Europejską w TVP trwa od dłuższego czasu, a co robi Unia w sprawie konorawirusa wyjaśniamy tutaj:

Rząd: "przyjmujemy do wiadomości", ale i tak bezpieczeństwo

Jak rząd zareagował na wyrok TSUE? "Polski rząd przyjmuje do wiadomości wyrok Trybunału" - przekazał PAP rzecznik rządu Piotr Müller. Zaznaczył, że wyrok nie ma "znaczenia praktycznego". "Decyzje relokacyjne ostatecznie wygasły we wrześniu 2017 r.oku i ich wykonanie nie jest już możliwe".

Müller powtórzył też, że odmowa relokacji sprzed lat była "podyktowana koniecznością ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego Polski i obroną przed niekontrolowaną migracją".

Nie wiadomo na razie co wyniknie dla Polski z wyroku TSUE, ale ważniejszą kwestią jest dziś pilne rozwiązanie kryzysu na granicy grecko-tureckiej. Ursula Von der Leyen zapowiedziała, że Komisja Europejska zaprezentuje po Świętach Wielkanocnych unijny pakt migracyjny.