Wizje komunizmu według IPN. Gomułka, Gierek, Jaruzelski, Michnik

Konferencja potrwa trzy dni. Program można przeczytać tutaj. Najciekawiej wygląda panel zatytułowany "Postacie":

6 czerwca, godz. 13:40

Panel II: Postacie

• 13:40-14:00 dr Robert Spałek (IPN Warszawa), Gomułka - ostatni prawdziwy polski komunista?
• 14:00-14:20 dr hab. Mirosław Szumiło (IPN, UMCS), Gierek i Jaruzelski a komunizm i Związek Sowiecki. Próba porównania
• 14:20-14:40 Roman Graczyk (IPN Kraków), Adam Michnik a komunizm

Adam Michnik - jako temat - nie tylko nie trafił do następnego panelu pt. "Opozycja", ale na dodatek zestawiono go z przywódcami PRL: Władysławem Gomułką, Edwardem Gierkiem oraz Wojciechem Jaruzelskim. Co więcej, o poglądach Michnika będzie mówił Roman Graczyk - niegdysiejszy publicysta "Gazety Wyborczej", który wszedł w konflikt z Michnikiem, a po zwolnieniu wielokrotnie go publicznie krytykował, zarzucając mu m.in. "uzależnianie psychiczne" dziennikarzy.

OKO.press wydaje się, że badania naukowe zakładają bezstronność i trzymanie się rzeczywistości, ale najwyraźniej IPN działa na innych zasadach. Na wszelki wypadek przypominamy historykom z IPN i okolic kilka różnic pomiędzy życiorysami Gomułki, Gierka, Jaruzelskiego i Michnika.

• Adam Michnik nigdy nie należał do partii komunistycznej. Gomułka, Gierek i Jaruzelski byli jej przywódcami.
• Adam Michnik był jednym z najbardziej znanych (obok Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego) dysydentów w PRL. Spędził wiele lat w więzieniach. Był wielokrotnie zatrzymywany, wielokrotnie pobity, objęty zakazem druku oraz zakazem ukończenia studiów. Gomułka, Gierek i Jaruzelski przez całe życie w PRL robili kariery w aparacie (chociaż Gomułka został uwięziony przez towarzyszy z partii w okresie stalinizmu).
• Adam Michnik był działaczem opozycji demokratycznej: członkiem Komitetu Obrony Robotników oraz jednym z najważniejszych doradców "Solidarności" niemal od jej powstania. Był Michnik "złym snem" komunistycznych liderów, choć potrafił się - wśród innych przedstawicieli "S" - dogadać z komunistami przy Okrągłym Stole.
• Krótko: Jaruzelski zamykał Michnika. Michnik siedział. Jaruzelski rządził. Potem Michnik wymyślił koncepcję "Wasz prezydent, nasz premier", która pozwoliła zabrać władzę komunistom.

Różnic w tych biografiach jest znacznie więcej, ale mamy nadzieję, że historycy z IPN, znani ze swojej przenikliwości, sami na nie wpadną. Z pewnością też Roman Graczyk doceni rolę Michnika w przejściu od komunizmu do demokracji.

Równie interesujący jest plan panelu "Opozycja".

16:00-18:00

Panel III: Opozycja

• 16:00-16:20 dr hab. Tomasz Sikorski (prof. US), Ruch Młodej Polski a komunizm
• 16:20-16:40 Maciej Gawlikowski (badacz niezależny), KPN a komunizm
• 16:40-17:00 dr Krzysztof Mazur (UJ), Solidarność podziemna a komunizm
• 17:00-17:20 dr Grzegorz Waligóra (IPN Wrocław), Solidarność Walcząca a komunizm

Wśród ugrupowań opozycyjnych nie ma nawet wzmianki o głównym i najważniejszym nurcie lat 70., Komitecie Obrony Robotników.

Osobne referaty zostały poświęcone KPN (Konfederacja Polski Niepodległej) oraz "Solidarności Walczącej", których wpływy były marginalne, oraz "Ruchowi Młodej Polski", również mniej licznemu i wpływowemu, ale za to o konserwatywnym charakterze. KOR zniknął, choć oficjalna doktryna PiS mówi dziś, że jego głównym twórcą był Antoni Macierewicz, któremu organizację ukradli Michnik z Kuroniem. W programie konferencji nie ma KOR, chociaż środowisko odegrało ogromną rolę w likwidacji komunizmu w Polsce, a przy okazji miało dużo do powiedzenia o poprzednim ustroju.

W programie znalazło się za to miejsce na referat "Komunistyczna rzeczywistość w PRL w ocenie liderów Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Stanach Zjednoczonych".

Warto także zwrócić uwagę na listę prelegentów. Znalazły się wśród nich osoby znane z bliskich PiS poglądów politycznych, m.in. prof. Andrzej Nowak oraz prof. Jan Żaryn, który nie tylko jest bliski tej partii, ale wręcz jest z jej ramienia senatorem RP.

Nie znaleźli się za to najbardziej znani badacze - w tym także pracownicy Instytutu Historii PAN - którzy zajmują się badaniem PRL od dekad. W IH PAN pracują m.in. prof. Jerzy Eisler, autor dziejów Marca 1968 roku i książki biograficznej przywódców PZPR oraz prof. Dariusz Jarosz, jeden z najlepszych specjalistów np. od dziejów wsi i chłopstwa w okresie komunizmu. Ta lista jest znacznie dłuższa. A prof. Eisler nawet pracuje w IPN i jest dyrektorem oddziału warszawskiego. Nie ma też oczywiście prof. Andrzeja Friszke z PAN, autora kilkunastu ważnych prac z najnowszej historii Polski, którego dobra zmiana wymiotła z Kolegium IPN.