Biuro Analiz Sejmowych o projekcie Kai Godek: zwiększy liczbę nielegalnych aborcji, przestraszy lekarzy, skłóci społeczeństwo

"Koszty prawne: zwiększona odpowiedzialność lekarzy, którzy w obawie przed zarzutami o nieuzasadnione działanie w ciąży trudnej (mogące być postrzegane jako chęć dokonania aborcji) mogą unikać ryzykownych badań i interwencji medycznych", ocenia Biuro Analiz Sejmowych w opublikowanej na stronie Sejmu ocenie skutków regulacji projektu "Zatrzymaj aborcję".

"Zatrzymaj aborcję" usuwa z ustawy z 1993 roku jedną przesłankę do legalnej aborcji - ciężką i nieuleczalną chorobę płodu. W styczniu 2018 roku projekt w pierwszym czytaniu trafił do sejmowej komisji rodziny. W odpowiedzi na apele Episkopatu, w marcu pozytywnie oceniła go sejmowa komisja sprawiedliwości i praw człowieka, jej posiedzenie pod wodzą Stanisława Piotrowicza było popisem arogancji władzy i pogardy dla kobiet, o czym pisaliśmy tutaj:

To wszystko wywołało wielkie protesty w kilkunastu miastach Polski (Czarny Piątek 23 marca 2018). Ale o dalszych pracach nad projektem nic nie wiadomo - nie ma go w planach obrad komisji na najbliższe kilka miesięcy. Środowiska anti-choice oskarżają PiS, że zaostrzenie prawa jest mu nie na rękę i dlatego Sejm przeciąga sprawę.

Co autorki oceny - dr Izabela Bień i Justyna Osiecka-Chojnacka - zarzucają projektowi Kai Godek?

Po pierwsze, zwiększenie liczby zabiegów nielegalnych lub wykonywanych za granicą: "Delegalizacja aborcji związanej z ciężkimi i nieodwracalnymi wadami dziecka zapewne ograniczy rosnącą w ostatnich latach liczbę tego rodzaju zabiegów, jednak należy brać pod uwagę, że ich całkiem nie wyeliminuje.

To konsekwencja, na którą wielokrotnie wskazywały środowiska pro-choice. Legalnie w Polsce dokonuje się ok. 1000 aborcji rocznie. Nie sposób policzyć ile Polek wyjeżdża za granicę, by zakończyć ciąże, lub korzysta z rodzimego podziemia. W marcu 2018 roku opublikowaliśmy rozmowę z pracowniczką kliniki w Wiedniu, w której rocznie aborcji dokonuje ok. 500 Polek. A to tylko jedna klinika, jedno miasto i jeden kraj. I wcale nie najbardziej popularny kierunek dla turystyki aborcyjnej.

Po drugie, brak poparcia społecznego dla zaostrzania ustawy. "Projekt ustawy obala obowiązujący kompromis aborcyjny będący wartością dla znacznej grupy obywateli - według najnowszych badań popiera go 43 proc. Polaków. (...) Poparcie dla projektu wyrażane przez rządzących może sprawić, że mniejszość popierająca zaostrzenie przepisów aborcyjnych uzyska pełną legitymizację do decydowania w tej kwestii; może to wywołać zniechęcenie społeczeństwa do polityki, która nie reprezentuje woli większości, a jedynie grono aktywistów bardziej zdeterminowanych w walce o realizację wyznawanych przez siebie wartości. Warto bowiem przywołać wyniki ostatnich sondaży, które pokazują, że 37 proc. Polaków opowiada się za liberalizacją przepisów, 43 proc. za utrzymaniem obowiązującego kompromisu, a jedynie 15 proc. domaga się zaostrzenia przepisów".

Rzeczywiście, największa grupa nadal popiera obecną ustawę. Ale respondentów, którzy opowiedzieli się za liberalizacją prawa jest niewiele mniej. Zwłaszcza, gdy pytanie o ustawę zostanie zadane inaczej. W sondażu IPSOS dla OKO.press z kwietnia 2018 roku aż 55 proc. Polaków (50 proc. mężczyzn i 60 proc. kobiet) nie chce, by prawo zakazywało aborcji bliskiej im osobie, która znalazła się w trudnej sytuacji.

Wyniki wskazują ponadto, że za liberalizacją prawa częściej są osoby z wykształceniem zawodowym i podstawowym oraz osoby mniej zamożne. Prawdopodobnie dlatego, że respondenci z tych grup wiedzą, że opcja "zagranica" lub "drogie podziemie aborcyjne" nie wchodzi dla nich w grę. Osoby z wyższym wykształceniem, zarabiające więcej wiedzą, że w razie "kłopotów" poradzą sobie. Stać ich zatem na konserwatyzm w tej kwestii. Więcej o wynikach sondażu przeczytaj tutaj:

Po trzecie, rozbudzanie strachu lekarzy: "Zwiększona odpowiedzialność lekarzy, którzy w obawie przed zarzutami o nieuzasadnione działanie w ciąży trudnej (mogące być postrzegane jako chęć dokonania aborcji) mogą unikać ryzykownych badań i interwencji medycznych". Szczegółowo o takich konsekwencjach pisaliśmy tutaj:

Po czwarte, autorzy projektu nie przedstawili skutków finansowych ustawy takich jak: "Zwiększone nakłady na prowadzenie ciąż trudnych oraz późniejszą opiekę neonatologiczną noworodków z ciężkimi wadami; koszty związane ze specjalistyczną opieką i edukacją większej liczby dzieci niepełnosprawnych, organizacja nauki dla większej liczby dzieci niepełnosprawnych".

BAS wypomina projektodawcom, że ta kwestia została przez nich całkowicie pominięta: "Skutki regulacji w tym względzie będą zależeć m.in. od funkcjonowania opieki medycznej i opieki socjalnej oraz konsekwentnego wdrażania rządowego programu „Za życiem” (M. P. z 2016 r. poz. 1250). Zagadnienie to pozostaje jednak poza obszarem zainteresowania projektodawców, którzy np. nie przewidują finansowanych skutków wdrożenia regulacji".

"W przypadku wady letalnej potrzebna jest opieka paliatywna i hospicyjna, a w przypadku ciężkiej niepełnosprawności dziecka długofalowe wsparcie medyczne, socjalne i duchowe", pisze dalej BAS. Z dokumentu dowiadujemy się tymczasem, że na 14 hospicjów perinatalnych (którymi w końcu chwalą się rządzący, a ostatnio abp Hoser) tylko cztery mają umowę z NFZ.

Po piąte, nie wzięcie pod uwagę kosztów społecznych, takich jak: "Prowadzenie uporczywej terapii dzieci z wadami letalnymi, poczucie dyskryminacji rodzin, jeśli nie zapewni się im odpowiedniego wsparcia", a także "przymus kontynuacji ciąży przy diagnozie, że dziecko posiada wadę letalną - mogący powodować traumę i dodatkowe cierpienie kobiety". Co więcej, zdaniem BAS "projekt stanowi przyczynek do silnej polaryzacji debaty światopoglądowej, mogą na tym zyskać ugrupowania skrajne".

Do korzyści z wprowadzenia ustawy BAS - zgodnie z katolickim podejściem do "życia poczętego" zalicza "lepszą ochronę realizacji prawa do życia oraz kształtowanie pozytywnych postaw społecznych promujących równouprawnienie osób ciężko chorych i niepełnosprawnych".

Do tej pory opinie o projekcie "Zatrzymaj aborcję" na stronie Sejmu wydała jedynie Naczelna Rada Adwokacka. Ocena była miażdżąca, NRA twierdziła m.in., że ustawa jest niezgodna z Konstytucją RP. Pisaliśmy o tym szczegółowo tutaj.