Gowin rozgrzesza sam siebie ze współrządzenia z PiS. I mija się z prawdą – wiele razy

OKO.press uważa, że każdy – także polityk – ma prawo bronić swojej kariery przed opinią publiczną. Dlatego nie mamy za złe byłemu wicepremierowi oraz ministrowi nauki w rządzie PiS Jarosławowi Gowinowi, że po wyrzuceniu go z rządu przez Jarosława Kaczyńskiego często występuje w mediach. Tłumaczy w nich – w skrócie – że chciał dobrze i że wiele osiągnął.

Usprawiedliwiać się każdy może, ale warto robić to z sensem.

OKO.press przeczytało liczne wywiady Jarosława Gowina, których udzielił od zdymisjonowania go w sierpniu 2021 roku. Niektóre argumenty pojawiają się w nich regularnie. Wszystkie zaś (i parę nowych) znalazły się w wywiadzie, który ekswicepremier udzielił „Newsweekowi” (tutaj). Poczuliśmy się zobowiązani odświeżyć nieco pamięć wicepremiera.

1. Gowin: PiS służył racji stanu, dopóki z nim byłem

W „Newsweeku” Gowin tłumaczył, że w pierwszej kadencji PiS wszystko szło w dobrą stronę. Mówił:

„W momencie, w którym uznałem, że działania PiS nie służą polskiej racji stanu, wyszedłem. Myślałem, że Kaczyński wyciągnął wnioski z lat 2005-2007”.

W styczniu Gowin mówił coś podobnego w wywiadzie dla „TVN24”:

„W pierwszej kadencji zdarzały się rzeczy złe lub wątpliwe, jak zmiany w sądownictwie czy mediach, jednak bilans naszych rządów w latach 2015-19 oceniam pozytywnie. Sytuacja zmieniła się w drugiej kadencji. Kaczyński uznał, że dostał mandat do przeprowadzenia rewolucji”.

Przypominamy, co się działo w czasie pierwszej kadencji PiS:

• rządzący przejęli kontrolę nad mediami publicznymi, zwalniając lub zmuszając do odejścia kilkuset dziennikarzy;
• PiS przejął kontrolę nad Trybunałem Konstytucyjnym, Krajową Radą Sądownictwa i Sądem Najwyższym – łamiąc zasady konstytucji;
• rozpoczął się konflikt z Unią Europejską, trwający do dzisiaj, wywołany łamaniem praworządności przez Polskę;
• władze prowadziły publiczną kampanię nienawiści wymierzoną w uchodźców oraz osoby LGBT+;
• władza rozpoczęła wycinki w Puszczy Białowieskiej, rozpoczęto przekop Mierzei Wiślanej i wiele innych jeszcze godzących w polską przyrodę działań.

Ta lista jest oczywiście niekompletna.

Jak wynika z wypowiedzi Gowina, to wszystko jego zdaniem jednak „służyło polskiej racji stanu”, a przynajmniej jej nie szkodziło.

2. Gowin: Myślałem, że Morawiecki ucywilizuje PiS, że PiS się poprawi

W wywiadzie dla „Newsweeka” Gowin mówi:

„Zakładałem, że Zjednoczona Prawica będzie ewoluowała w kierunku typowej europejskiej chadecji. Duże nadzieje wiązałem z Mateuszem Morawieckim, który miał potencjał, by stać się liderem umiarkowanej partii prawicowej. Ale zarówno Morawiecki, jak i ja staliśmy się zakładnikami rewolucyjnego temperamentu Jarosława Kaczyńskiego”.

OKO.press wielokrotnie pisało o różnych frakcjach i stronnictwach wewnątrz obozu władzy. Warto jednak przypomnieć długą listę radykalnych wypowiedzi i działań Morawieckiego – dotyczących nie tylko np. historii Polski (w 2018 roku mówił np. o „żydowskich sprawcach” Zagłady czy złożył kwiaty na pomniku kolaborującej z nazistami pod koniec wojny Brygady Świętokrzyskiej; pisaliśmy obszernie o jednym i o drugim). Morawiecki firmował także wszystkie radykalne działania PiS. Jeżeli więc nawet się nie cieszył – cytując klasyczną już wypowiedź samego Gowina – to popierał.

3. Gowin: warto było być z PiS, bo zrobiłem dużo dobrego

Kolejne usprawiedliwienie Gowina brzmi w skrócie tak: „byłem z PiS, żeby robić dla Polski dobre rzeczy”.

W wywiadzie dla „Newsweeka” mówił:

„Płaciłem wysoką cenę kompromisów, które zawierałem, ale przez sześć lat bycia w rządzie dużo dobrych rzeczy udało mi się zrobić, np. w obszarze reformy nauki czy wspierania innowacyjności”.

Ta myśl pojawia się jeszcze w innych wywiadach – polityk rozwinął ją np. w TVN24 w styczniu 2022 roku:

„Jeżeli natomiast chodzi o poprzednią kadencję, to przeprowadziliśmy gruntowną i dobrze przez środowisko akademickie ocenianą reformę polskich uczelni. Doprowadziliśmy do uchwalenia ustaw wspierających innowacje. Oczywiście płaciliśmy za to cenę, na przykład popierając zmiany w sądownictwie. Ale gdy patrzę wstecz na bilans tych sześciu lat, mówię sobie: warto było. Warto było być w rządzie, bo pierwsza kadencja koalicji z PiS umożliwiała sensowne działania”.

W sierpniu 2021, tuż po dymisji, Gowin mówił „Gazecie Wyborczej”:

„Program Zjednoczonej Prawicy z 2015 roku był programem zachodnioeuropejskiej chadecji, i wiele udało się zrealizować. Strategia Odpowiedzialnego Rozwoju, ustawy o innowacyjności, moja reforma uniwersytetów, walka z mafiami vatowskimi”.

Przypominamy więc byłemu wicepremierowi:

• Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju nie udało się zrealizować; została głównie na papierze, podobnie jak zawarte w niej obietnice (pisaliśmy o nich tutaj). Fantazje np. o masowej produkcji polskich samochodów elektrycznych są bardzo dalekie od realizacji;
• Podobnie „reforma uniwersytetów” – flagowy projekt Gowina – nigdy nie cieszyła się całkowitym poparciem środowiska naukowego. Nigdy też nie została w całości wdrożona. Jej zasady łamał już sam Gowin, np. dopisując ręcznie czasopisma naukowe na listę czasopism punktowanych. Kiedy odchodził, pozostawił na uczelniach chaos, pogłębiony jeszcze przez następcę.
• Podobnie było z „mafiami vatowskimi” – uszczelnianie zasad rozliczania podatku VAT rozpoczął już rząd PO-PSL, dokończył to PiS, ale problemy w ściąganiu tego podatku (chociaż mniejsze) nadal istnieją i mają się na tyle dobrze, że w 2020 roku w kampanii prezydenckiej PiS przestał już chwalić się tym sukcesem (opisywaliśmy tę sprawę ze szczegółami tutaj).

4. Gowin: PiS buduje państwo opiekuńcze i to źle

W wywiadzie dla „Newsweeka” Gowin mówił:

„Nie jestem też zwolennikiem rozbudowanego państwa opiekuńczego, a widać wyraźnie, że w ślad za wieloma innymi ugrupowaniami określanymi mianem narodowego populizmu PiS stara się zbudować państwo opiekuńcze. Dla mnie takie państwo jest zagrożeniem dla swobody gospodarczej i przedsiębiorczości. Zbyt silna opiekuńczość państwa oducza obywateli odpowiedzialności za swoje działania”.

Rząd PiS wprowadził 500 plus, ale cała reszta polskiego „państwa opiekuńczego” pozostaje rozpaczliwie niedofinansowana. Zasiłki rodzinne latami nie są waloryzowane. W styczniu 2021 liczyliśmy, ile polska rodzina może wyciągnąć pieniędzy z „socjalu”. Z zasiłku w Polsce korzystało wówczas tylko 16 proc. z zarejestrowanych bezrobotnych, a mniej od nas wydawała na niego tylko Rumunia. Ze wszystkich zasiłków rodzina 2+2, jak liczyliśmy, mogła otrzymać 2294,98 złotych miesięcznie. Na osobę – 574 złote.

Skala redystrybucji (mierzona np. spadkiem nierówności dochodowych z tytułu transferów społecznych) jest za rządów PiS wyższa niż za poprzedników z PO-PSL, wciąż jednak daleko jej do poziomu Zachodniej Europy. Podobnie jest z niezmiennie słabą jakością większości usług publicznych – której trudno się dziwić, skoro budżetówka pozostaje w Polsce symbolem kiepskich płac (w tym roku kolejny raz zamrożono kwotę bazową pensji w sferze budżetowej). Z budową państwa opiekuńczego z prawdziwego zdarzenie – któremu tak niechętny jest Gowin – rządy PiS mają niestety niewiele wspólnego.

5. Gowin: głosowałem za ustawami sądowymi, bo wiedziałem, że nie przejdą. „Jarek, oszukałeś mnie”

Dziennikarka „Newsweeka” zapytał także Gowina, dlaczego w lipcu 2017 roku zagłosował za ustawami demolującymi Sąd Najwyższy i Krajową Radę Sądownictwa. Gowin:

„Wtedy doszło do nieporozumienia. Uzgodniłem z prezydentem poprawki, które usuwały delikty konstytucyjne w tych ustawach. Jednak podczas nocnego posiedzenia komisji prowadzący ją Marek Suski pomylił poprawki i przegłosował nie te, które było trzeba. Zorientowałem się bezpośrednio przed głosowaniami. Zadzwoniłem do prezydenta Dudy i on przekazał mi, że w takim razie zawetuje te ustawy. Głosując za nimi, wiedziałem, że nie wejdą w życie”.

Potem miało dojść do rozmowy Gowina z Kaczyńskim.

„To był ewidentny błąd i sam Kaczyński był tą sytuacją mocno skonsternowany. Poprosiłem go przed głosowaniami do sali rządowej i powiedziałem: »Jarek, oszukałeś mnie«. Zrobił wielkie oczy i naprawdę był szczery, gdy mówił, że nie ma z tą podmianką poprawek nic wspólnego”.

OKO.press nawet nie wie, jak to skomentować: szlachetny, oszukany polityk głosował za ustawami, z którymi się nie zgadzał, ale robił to tylko dlatego, że wiedział, że nie przejdą.

Serio?

---