Sprawdzamy TVP: PiS dostaje sześć razy więcej czasu niż opozycja. Wiosna i Razem całkiem nieobecne

„Potężne media stoją za naszymi przeciwnikami politycznymi. Potężny biznes stoi za naszymi przeciwnikami, konkurentami politycznymi” - skarżył się Mateusz Morawiecki 23 marca 2019 podczas wizyty w Strzelinie na Dolnym Śląsku. Słowa premiera zaskoczyły OKO.press:

Żeby stwierdzić fałsz słów premiera, wystarczy zajrzeć na stronę TVP. Centrum Informacji TVP co miesiąc publikuje dane na temat obecności polityków partii politycznych na antenach Telewizji Polskiej. Dane za rok 2018 można znaleźć tutaj, a za rok 2019 - tutaj.

Zestawiliśmy je na dwóch wykresach. Pierwszy pokazuje, ile czasu antenowego (w godzinach) zajmowały wystąpienia polityków różnych partii w październiku, listopadzie i grudniu 2018. Są to zsumowane dane dla TVP 1, TVP 2, TVP 3 i TVP Info.

Jak widać na wykresie:

• PiS dostał sześć razy więcej czasu antenowego niż PO.
• Cała prodemokratyczna opozycja parlamentarna (PO, N, PSL, Teraz, Unia Europejskich Demokratów) miała trzy razy mniej czasu na prezentację swoich poglądów niż PiS wraz z koalicjantami (Solidarna Polska Ziobry, Porozumienie Gowina): 47 do 157 godzin.
• Dobrze traktowane jest też koło poselskie Kornela Morawieckiego (aż 6 godzin) i stowarzyszenie Republikanie sprzyjające Porozumieniu Gowina (1 godzina 40 minut).
• Przedstawiciele partii Wolność Korwin-Mikkego byli na wizji częściej (1 godzina 44 minuty) niż aktywni w życiu publicznym posłowie parlamentarnej partii Teraz! Scheuring-Wielgus i Petru (1 godzina 20 minut).
• Ignorowana jest partia Razem (niecałe 20 minut przez trzy miesiące), która podobnie jak Wolność w 2015 roku nie przekroczyła progu wyborczego do Sejmu, ale dostaje subwencję z budżetu.
• TVP nie daje głosu Ruchowi Narodowemu.

Przewaga PiS w Telewizji Polskiej jest przytłaczająca i nieporównywalna z wynikami wyborów 2015 (PiS 37,58 proc. głosów, co zamieniło się na 51,1 proc. miejsc w Sejmie), czy jakimikolwiek aktualnymi sondażami.

Widać też wyraźnie, że TVP jest przechylona na prawo znacznie bardziej niż cała scena polityczna. Z jednym wyjątkiem - nie daje głosu narodowcom z Ruchu Narodowego.

Twarde dane dowodzą, że obóz władzy ma do pełnej dyspozycji Telewizję Publiczną. Nawet demaskując samochwalstwo prezesa TVP Jacka Kurskiego, OKO.press zwracało niedawno uwagę, że TVP ma wciąż 28 proc. udział w rynku, a programy informacyjne przyciągają (licząc także te na TVP Info) dużą widownię: "Wiadomości" 2,5 mln, "Teleexpress" - 2,4, "Panorama" - 1,4, przegrywając tylko z "Faktami" TVN (2,8 mln) i bijąc się z "Wydarzeniami" Polsatu (2,1 mln).

Jak wynika z sondaży OKO.press, "Wiadomości" TVP odgrywają ogromną rolę w utwierdzaniu elektoratu PiS. I odwrotnie: wyborcy Kaczyńskiego stanowią aż 72 proc. admiratorów Wiadomości (dane z grudnia 2016).

Luty w TVP: 47 godzin dla Zjednoczonej Prawicy i 7,5 dla całej opozycji

Najnowsze dostępne dane pochodzą z lutego, w rozbiciu na anteny. OKO.press zsumowało wyniki. Różnica między PiS i koalicjantami a resztą jest jeszcze większa:

Pod koniec stycznia 2019 zarząd Platformy Obywatelskiej podjął decyzję o bojkocie TVP, co wyeliminowało reprezentację głównej siły opozycyjnej. Ale TVP w żaden sposób nie zrekompensowała widzom tego braku, który sprawił, że jej przekaz stał się jeszcze bardziej jednostronny.

Solidarna Polska Ziobry wyszła na drugie miejsce wyprzedzając Kukiz'15. Lewica jest na samym dole. W porównaniu z 2018 rokiem spadło SLD, a Razem jest ignorowane tak samo, jak było.

Dane z lutego pozwalają obalić popularną wśród niektórych komentatorów hipotezę, że TVP traktuje Wiosnę przychylniej niż resztę opozycji, licząc na to, że działacze partii Biedronia będą krytykować Platformę Obywatelską czy całą Koalicję Europejską.

Art. 23.1 ustawy o Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji mówi:

Media publiczne pod rządami rządu (i jego opieką)

PiS od ponad trzech lat ma pełną władzę nad mediami publicznymi. 8 stycznia 2016 prezesem TVP został Jacek Kurski - współautor kampanii wyborczych LPR i Lecha Kaczyńskiego, były poseł (PiS i LPR) i europoseł (PiS) oraz członek komitetu politycznego PiS w latach 2008-2011. Jako prezes TVP Kurski rozpoczął budowanie telewizji, która jak sam mówi, nie będzie pluralistyczna, ale prorządowa.

Władzę nad mediami daje PiS-owi Rada Mediów Narodowych - instytucja utworzona w czerwcu 2016. To ona obsadza stanowiska w mediach publicznych: powołuje i odwołuje zarządy TVP, Polskiego Radia i Polskiej Agencji Prasowej. PiS ma w RMN większość. Jej członkami jest troje posłów PiS (Elżbieta Kruk, Joanna Lichocka, Krzysztof Czabański - przewodniczący), powołany przez prezydenta z rekomendacji Kukiz’15 Grzegorz Podżorny i Juliusz Braun rekomendowany przez PO.

PiS i prezes Kaczyński pozostają głusi na apele opozycji i niezwiązanej z PiS-em opinii publicznej o odwołanie Kurskiego i zmianę twardego, prorządowego kursu. Po skandalicznych materiałach „Wiadomości” po zabójstwie Pawła Adamowicza szef PSL Władysław Kosiniak-Kamysz utworzył petycję do Jarosława Kaczyńskiego, którą podpisało kilkanaście tysięcy osób.

PiS postanowił jednak krytykę przeczekać. Stale stosuje podobną taktykę: autorzy najbardziej bulwersujących materiałów są zawieszani na kilka tygodni, a następnie wracają na wizję lub antenę.

Obóz rządzący dba o swoje media. Po raz kolejny zasilił je środkami prosto z budżetu. To 1,26 mld zł tzw. rekompensaty. O gorącej debacie sejmowej przed przyznaniem dofinansowania pisaliśmy w tekście "Znowu wina Tuska: PiS musi dać ponad miliard na media publiczne". Sławomir Neumann nazwał ustawę, która przyznawała te pieniądze, "ustawą o grabieży publicznych pieniędzy". 18 marca 2019 prezydent tę ustawę podpisał.

Nie tylko media publiczne

Telewizja Polska i Polskie Radio to nie wszystkie media, które "ma" rządzący PiS i jego koalicjanci, choć to "posiadanie" nie jest oparte na bezpośredniej władzy i pełnej kontroli.

• "Sieci", nakład: 95,5 tys.
• "Gazeta Polska", nakład: 83,5 tys.
• "Do Rzeczy": nakład: 79 tys.

Media te są zasilane wypływami reklamowymi ze spółek skarbu państwa. Jak wynika z analizy prof. Tadeusza Kowalskiego, "Sieci" otrzymały w 2018 roku 26,5 mln zł (o 47 proc. więcej niż w 2017), "Do Rzeczy" - 13 mln (wzrost o 34 proc.), a "Gazeta Polska" - 8,9 mln (wzrost o 124 proc.).

Do tego dochodzą portale, takie jak wPolityce, i media ks. Tadeusza Rydzyka - Radio Maryja, Telewizja Republika.

Groźne żale Morawieckiego

Zadziwiająca deklaracja Morawieckiego rymuje się z wypowiedzią Jarosława Kaczyńskiego w Wieluniu, który uderzył w podobne tony, choć w porównaniu z premierem był bardziej szczery. Przyznał, że TVP pracuje na rzecz PiS: „W Polsce mamy nierównowagę medialną. Ciągle ogromną przewagę medialną drugiej strony, chociaż sytuacja jest lepsza, między innymi dzięki telewizji publicznej, niż była kiedyś. I trzeba tą przewagę niwelować. Bo wielu ludzi może po prostu nie wiedzieć, jak jest naprawdę”.

Wypowiedź Morawieckiego rozbawiła część komentatorów.

Słowa premiera mogą wydawać się zabawne, ale nie są. Bo zawłaszczenie polityczne mediów publicznych to poważna szkoda w demokratycznym państwie. Ponadto kryje się za nimi groźba, że w razie zwycięstwa wyborczego partia rządząca - tak jak Fidesz Orbána na Węgrzech - postara się, by MIEĆ więcej mediów, a może nawet przejąć kontrolę nad wszystkimi mediami.