Krótko i na temat: najnowsze depesze OKO.press z Polski i ze świata

Według danych z 90 proc. komisji Nauseda wygrywa w drugiej turze, zdobywając ok. 75 proc. głosów. Wynik nie jest zaskoczeniem. Nauseda był także zwycięzcą pierwszej tury wyborów 12 maja, w której osiągnął 46,7 proc poparcia. W drugiej turze jego przeciwniczką był urzędująca premierka Ingrida Šimonytė, która w pierwszej turze otrzymała 16,3 proc. głosów.

Kampania skupiała się wokół kwestii bezpieczeństwa. Zarówno Nauseda jak i Šimonytė są gorącymi zwolennikami pomocy Ukrainie w wojnie z Rosją. Sąsiadująca z Rosją Litwa obawia się rosyjskiego ataku. Według sondażów, nieco ponad połowa obywateli Litwy uważa, że rosyjski atak na ich państwo jest możliwy.

Oboje także są zwolennikami wzrostu nakładów na obronność z 2,75 proc. planowanych na ten rok do 3 proc. Różniło ich jednak podejście do kwestii społecznych. Nauseda jest konserwatystą, który deklaruje się jako przeciwnik jednopłciowych związków partnerskich. Šimonytė opowiada się za bardziej progresywną polityką – jak podsumowuje Reuters.

Poprzedni tydzień upłynął pod znakiem kolejnych rewelacji w sprawie potężnych nieprawidłowości w Funduszu Sprawiedliwości, o których OKO.press pisze od 2017 roku. W programie „Kawa na ławę” w TVN24 politycy komentowali sensacyjne zeznania Tomasza Mraza, byłego dyrektora departamentu w Ministerstwie Sprawiedliwości, który nadzorował FS.

„Chcę, żeby ta sprawa została bardzo dobrze wyjaśniona, ale prokuratura musi też sprawdzić, czy ten pan [Tomasz Mraz – red.] jest w ogóle wiarygodny (...)” – mówił o korupcji w Funduszu Sprawiedliwości Piotr Müller.

W sprawie widoczny jest istotny konflikt interesów. Obrońcą Mraza jest mecenas Roman Giertych, poseł Koalicji Obywatelskiej i szef parlamentarnego zespołu ds. rozliczeń, który zajmuje się badaniem afery.

Śmierć z rąk policji w Inowrocławiu

Prokuratura w Bydgoszczy bada sprawę 27-latka, który zmarł w szpitalu po interwencji policji. Mężczyzna był kilkukrotnie rażony paralizatorem. Policjanci, którzy prowadzili interwencję, już usłyszeli zarzuty przekroczenia uprawnień i zostali dyscyplinarnie zwolnieni ze służby.

„Nie ma i nigdy nie będzie zgody na brutalne i nieuzasadnione działania policjantów, polegające na przekraczaniu uprawnień czy nieuzasadnionym stosowaniu środków przymusu bezpośredniego” – napisano w policyjnym komunikacie.

O tym, kto jeszcze poniósł odpowiedzialność dyscyplinarną w tej sprawie, przeczytasz tutaj:

Wybory do PE. Jarosław Kaczyński tradycyjnie straszy migracją

Jarosław Kaczyński zachęcał w Otwocku do udziału w wyborach do Parlamentu Europejskiego, które już za dwa tygodnie, 9 czerwca 2024. Lider PiS wsparł tym samym kampanię Małgorzaty Gosiewskiej, która jest jedynką na liście PiS w okręgu nr 4, oraz Tobiasza Bocheńskiego, który startuje z miejsca drugiego.

Lider Prawa i Sprawiedliwości sięgnął po znane już z pisowskiej opowieści tematy: postraszył paktem migracyjnym, „wielkim europejskim planem podporządkowania państw słabszych silniejszym” oraz nabierającą jego zdaniem nowego rozpędu walką z symbolami chrześcijańskimi w przestrzeni publicznej.

Atak rakietowy na Tel Awiw

W niedzielę przed południem syreny alarmowe zawyły w Tel Awiwie oraz położonej nieopodal Hercliji. Hamas wystrzelił w stronę tych izraelskich miast osiem rakiet z terytorium miasta Rafah w południowej Gazie. Obyło się bez ofiar, bo pociski udało się przechwycić. To odpowiedź Hamasu na brutalną ofensywę armii izraelskiej w Strefie Gazy, w tym mieście Rafał, gdzie według ONZ przed wojną schroniło się 1,4 mln palestyńskich cywilów.

Nie żyje polska opozycjonistka Ludwika Wujec

O śmierci zasłużonej opozycjonistki z czasów PRL, założycielki prasy podziemnej i działaczki Solidarności poinformował jej syn, Paweł Wujec. „Nie pozwolimy umrzeć wartościom, o które walczyła (...) Cześć jej pamięci!” – napisał Adam Bodnar.

Co jeszcze dziś w OKO.press?

• Trwająca od 2011 roku wojna domowa w Syrii pociągnęła za sobą zrujnowanie kraju, zubożenie ludności i masowe uchodźstwo. Dlatego ludzie tam mieszkający jak mało kto na świecie są wystawieni na negatywne efekty zmian klimatu, które uderzają w Bliski Wschód ze zdwojoną mocą — o syryjskim kryzysie klimatycznym, który pogłębia wojnę, przeczytasz tutaj.
• REPORTAŻ Z UKRAINY — O tym, jak ukraińscy żołnierze radzą sobie z brakami amunicji na froncie, przeczytasz tutaj.
• Na ulice wyszło gruzińskie pokolenie „Z”. Nie chcą obalać rządu. Żądają tylko odwołania „rosyjskiego prawa”. Są wychowani na grach komputerowych, umierają po kilka razy dziennie, więc się nie boją. Ale nie zdają sobie sprawy z tego, co za chwilę wydarzy się w Gruzji — o gruzińskich protestach antyrządowych czytaj tutaj.
• W poszukiwaniu części zamiennych. O najnowszych próbach wszczepiania ludziom świńskich nerek i serc przeczytasz tutaj.
• Michał Zygmunt, muzyk, nie chce, żeby ludzie zapomnieli o rzekach. Przepłynął drewnianą pychówką trasę z Bugu na Odrę, a w podróż zabrał dwoje artystów, szukających języka do opowiedzenia o odrzańskiej katastrofie. Z tej współpracy powstał film „Przynoszę ci dzikość” – o filmie i podróży Zygmunta przeczytasz tutaj.

Jarosław Kaczyński zachęcał w Otwocku do udziału w wyborach do Parlamentu Europejskiego, które już za dwa tygodnie, 9 czerwca 2024. Lider PiS wsparł kampanię Małgorzaty Gosiewskiej, która jest jedynką na liście PiS w okręgu nr 4, czyli tzw. obwarzanku warszawskim (województwo mazowieckie z wyłączeniem miasta Warszawa), oraz Tobiasza Bocheńskiego, który startuje z miejsca drugiego.

W swoim wystąpieniu Jarosław Kaczyński przekonywał, że udział w tych wyborach jest ważny z dwóch powodów:

1) od momentu dojścia do władzy obecnej ekipy rządzącej załamał się „polski model gospodarczy” zbudowany przez władzę PiS, dzięki któremu zdaniem Kaczyńskiego, Polska za czasów rządów Zjednoczonej Prawicy „niezwykle dynamicznie goniła Zachód w kwestii zarobków i stopy życiowej”; Kaczyński nie wyjaśnił jednak, w jaki sposób wygrana PiS w wyborach do Parlamentu Europejskiego miałaby temu zaradzić;

2) PiS w Parlamencie Europejskim będzie chciał przeciwdziałać „wielkiemu europejskiemu (choć w istocie francusko niemieckiemu, jak twierdzi prezes PiS) planowi podporządkowania słabszych państw europejskich silniejszym”; sposobem na realizację tego planu, zdaniem Kaczyńskiego, ma być zmiana unijnych traktatów, lub zmiana zasad funkcjonowania UE przeprowadzona bez zmiany traktatów tak, by takie kraje jak Polska zupełnie utraciły suwerenność i stały się jedynie „terenem zamieszkałym przez ludność danej narodowości”.

Ten „wielki europejski plan” zniszczenia suwerenności Polski to motyw znany już z kampanii przed wyborami parlamentarnymi w październiku 2015. Pisowską dezinformację na temat kwestii potencjalnej reformy UE i ewentualnej zmiany traktatów wyjaśnialiśmy w OKO.press już wielokrotnie, m.in. tu i tu.

Lider Prawa i Sprawiedliwości sięgnął też po inne znane już z pisowskiej opowieści tematy: postraszył paktem migracyjnym, na mocy którego Polska będzie zobowiązana do partycypowania we wspólnej polityce migracyjnej („Imigranci stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa, to jest oczywiste” – stwierdził lider PiS podczas wiecu wyborczego w Otwocku), tłumaczył, w jaki sposób interesy Niemiec są odmienne od interesów Polski, co zdaniem prezesa objawia się tym, że Niemcy mają rzekomo blokować „na różne sposoby” rozwój polskich portów czy budowę elektrowni atomowej w Polsce „żeby Polska nie miała dostępu do taniej energii”.

Prezes Prawa i Sprawiedliwości sięgnął też po nowy wątek, a mianowicie odniósł się do zaproponowanego przez prezydenta stolicy Rafała Trzaskowskiego ograniczenia w eksponowaniu symboli religijnych w urzędach tak, by zachować ich neutralny światopoglądowo charakter.

„To jest uderzenie w tą wolność, która jest matką wszystkich wolności — w wolność poglądów [...]. To jest czymś absolutnie nie do przyjęcia [...], to jest bezpośrednie zagrożenie. Najpierw będą krzyże w urzędach [ściągać — red.], później krzyże w przestrzeni publicznej, choćby te przydrożne [...]. W końcu może się skończyć i na tym, co w niejednym kraju już ma miejsce, że także krzyże na kościołach przeszkadzają, że każdy znak chrześcijaństwa przeszkadza [...] Powinniśmy, proszę państwa, naszą wolność we wszystkich dziedzinach obronić” – wzywał Jarosław Kaczyński.

„Dziś odeszła moja Mama, Ludwika Wujec. Miała 83 lata” – napisał w niedzielę 26 maja 2024 w mediach społecznościowych Paweł Wujec. Dodał, że o szczegółach dotyczących pogrzebu rodzina poinformuje później. „Teraz potrzebujemy chwili ciszy" – napisał.

Działalność Ludwiki Wujec

Ludwika Wujec była zaangażowana w działalność polskiej opozycji antykomunistycznej od lat 70 XX wieku. Była współpracowniczką Komitetu Obrony Robotników i zajmowała się m.in. organizacją wsparcia dla represjonowanych.

W 1980 przystąpiła do „Solidarności” i zajęła się wydawaniem prasy podziemnej. Redagowała czasopismo „Robotnik”, od 1981 roku pracowała w Agencji Prasowej „Solidarność”, a od 1982 roku współpracowała z redakcją podziemnego „Tygodnika Mazowsze”, by trzy lata później dołączyć do stałego składu redakcji.

W stanie wojennym została internowana, zwolniono ją w marcu 1982.

Brała udział w obradach Okrągłego Stołu jako asystentka Tadeusza Mazowieckiego oraz zastępczyni dyrektora Biura Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie.

W latach 90. działała w Ruchu Obywatelskim Akcja Demokratyczna, Unii Demokratycznej i Unii Wolności, pełniąc przez rok funkcję zastępcy sekretarza generalnego tych partii.

Później zaangażowała się w działalność na rzecz samorządu. Od 2005 należała do Partii Demokratycznej, z której jednak wystąpiła w 2006 roku.

Jej mężem był Henryk Wujec, legenda Solidarności, zmarły w 2020 roku opozycjonista.

„Odważna kobieta Solidarności”

Śmierć polskiej opozycjonistki skomentowali politycy.

“Nie wolno kłamać, trzeba być sprawiedliwym i pomagać innym” – zacytował słowa Ludwiki Wujec minister sprawiedliwości prokurator generalny Adam Bodnar w poście na platformie X. Określił Wujec „damą polskiej wolności”. „Nie pozwolimy umrzeć wartościom, o które walczyła i dzięki którym możemy żyć w demokratycznym państwie. Cześć jej pamięci!” – zapewnił Bodnar.

Opozycjonistkę pożegnał też poseł Michał Szczerba.

„Odważna kobieta Solidarności. Żona Henryka. Walczyła o demokrację i wolność słowa i to osiągnęła. Zawsze mogłem liczyć na Twoją życzliwość. W tym roku rocznicę 4 czerwca będziemy świętować bez Ciebie. Bardzo smutny dzień” – napisał na platformie X.

„Zmarła Ludwika Wujec Wspaniała, cudowna, mądra kobieta. Miałem ten zaszczyt Ją znać i cieszyć się nieraz Jej towarzystwem. Nigdy nie zapomnę wieczoru 13 grudnia 2018 roku, z Nią i Henrykiem, kiedy Wolnym Sądom i krakowskim sędziom opowiadali swoje wrażenia z mroźnego grudnia 1981” – napisał Michał Wawrykiewicz, współzałożyciel inicjatywy „Wolne Sądy”.

„Kochana Ludka. (...) wspaniała i mądra osoba, wielka postać historii Polski” – tak wiadomość o śmierci opozycjonistki skomentował Paweł Kowal.

Syreny alarmowe zawyły zarówno w Tel Awiwie, jak i w położonej nieopodal na wybrzeżu Hercliji. Części zniszczonych pocisków spadły zarówno w Hercliji, jak i w pobliżu miasta Kfar Saba. Izraelskie media opublikowały zdjęcia fragmentów pocisków, kraterów powstałych po ich uderzeniu w ziemie, czy zniszczonych części budynków. Nikt nie odniósł obrażeń, ale służby ratunkowe udzielały pomocy spanikowanym i przerażonym mieszkańcom.

Do przeprowadzenia ataku przyznały się brygady al-Qassam, wojskowe skrzydło Hamasu — informuje BBC. Informację przekazano w rosyjskim serwisie Telegram.

Rakiety Hamasu wystrzelono z terenu miasta Rafah, w którym trwa obecnie ofensywa izraelskiej armii. Izrael twierdzi, że Rafah to ostatnie miasto w Gazie, które jest „twierdzą Hamasu” i dlatego przeprowadza atak.

W piątek 24 maja Josep Borrell, wysoki przedstawiciel UE ds. spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa powiedział, że „Unia Europejska będzie musiała wybrać między wspieraniem Izraela a przestrzeganiem zasad praworządności i poszanowania dla międzynarodowych instytucji, których jest członkiem”. Tego samego dnia Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze wezwał Izrael do „wstrzymania ofensywy wojskowej w Rafah” ze względu na bezpośrednie zagrożenie dla ludności palestyńskiej.

ONZ szacuje, że w Rafah schroniło się około 1,4 miliona Palestyńczyków, którzy uciekli przed izraelską ofensywą z innych miast Gazy. Ofensywa w Rafah trwa od 6 maja 2024.