Projektowane parki narodowe czekają w kolejce. Już od 30 lat

To już trzecia dekada oczekiwania na nowe parki narodowe. Przypomina to kolejkę do lekarza, która ciągnie się tak długo, że przynajmniej części z pacjentów nie uda się uratować. Tereny, które potrzebują ochrony, nie mogą tyle czekać. Czas ma niszczycielskie działanie. Dopóki park nie powstanie, obszar przewidziany do objęcia ochroną nie ma solidnej opieki prawnej.

24 maja to Europejski Dzień Parków Narodowych. Data nie jest przypadkowa. Tego dnia w 1909 roku powołano w północnej Szwecji pierwszy europejski park narodowy – Sareks Nationalpark. W Polsce zaczęliśmy obejmować cenne tereny najwyższą formą ochrony przyrody w latach 30. XX wieku. Pieniński i Białowieski PN powołano w 1932 roku. Dziś mamy 23 parki narodowe – ostatni z nich, Ujście Warty, powstał w 2001 roku. W OKO.press z okazji Dnia Parków Narodowych przyglądamy się terenom, które zasługują na ochronę i przepisom, które to utrudniają.

W polskim prawie to park narodowy jest najwyższą formą ochrony, obok rezerwatu przyrody. I to tylko te dwie formy gwarantują rzeczywistą gwarancję tego, że cenne tereny będą chronione. Parki krajobrazowe, użytki ekologiczne czy sieć obszarów Natura 2000 dobrze wyglądają na mapie Polski i często są wykorzystywane jako argument za tym, że „i tak mamy za dużo terenów chronionych”. Jednak w praktyce mają ograniczony wpływ w przypadku planowania dużych inwestycji, czy działań z zakresu gospodarki leśnej i łowieckiej.

Parki narodowe, tylko 1 proc. Polski

Argument, że Polska chroni wiele obszarów, ma się nijak do statystyk. Jeśli weźmiemy pod uwagę procentowy udział ich powierzchni w terytorium naszego kraju, to otrzymujemy bardzo mierny wynik. Parki narodowe wciąż zajmują nieco ponad 1 procent obszaru Polski! Eksperci apelują, żeby ta liczba wzrosła do dwóch procent. Jak się okazuje nawet ta skromna propozycja, trafia na opór i brak politycznej woli.