Pride de Pologne. Tęczowa debata OKO.press 15 czerwca w Teatrze Powszechnym

Słowa Morawieckiego o niezagrożonych prawach osób LGBTQ+ padły w czasie wizyty w Kanadzie, jako riposta na spotkaniu z Justinem Trudeau 2 czerwca 2023 r. Bo kanadyjski premier mówił wtedy wprost: „Otrzymaliśmy raporty z Polski na temat zagrożenia praw społeczności LGBTQ+. Zgłosiłem wyrazy niepokoju w związku ze strefami wolnymi od LGBTQ+”. Wiedza o stanie polskiej demokracji (a jej fundamentalną częścią jest sposób traktowania mniejszości) dociera regularnie za ocean.

Ale to nie Ottawa, lecz Sanok, Wodzisław Śląski, Piła i 26 innych miast, które organizują Marsze Równości, powinny zainteresować Morawieckiego. W dużych i małych miastach w Polsce dzieje się mentalna rewolucja. Jak przebiega? Dzięki czemu, komu? I czy ma siłę większą niż dyskryminacyjna polityka Prawa i Sprawiedliwości?

Z badań wynika jasno – Polska znajduje się na homofobicznym dnie. Ostatnie miejsce wśród krajów UE w rankingu ILGA Europe to nie przypadek. Rzeczpospolita Polska nie uznaje życia rodzinnego osób LGBT+, nie chroni przed mową nienawiści, utrudnia procedurę uzgodnienia płci.

W takiej Polsce żyjemy pod rządami homofobicznej władzy, europejskiego skansenu. Ale to nie znaczy, że społeczność LGBT+ nie ma sukcesów i powodów do dumy. Jak działa? Jak przełamuje tabu i opór? Czy jest to coraz trudniejsze, czy paradoksalnie – z powodu prostackiej, homofobicznej nagonki rozpętanej przez PiS – łatwiejsze?

OKO.press wraz z Teatrem Powszechnym w Warszawie zapraszają na debatę „Pride de Pologne”, 15 czerwca, w czwartek o 18:00. To właśnie w czerwcu – Miesiącu Dumy – społeczność LGBTQ+ może poświętować, zanim wróci do dalszej, całorocznej walki o swoje prawa. Chcemy być częścią tego święta i Was, nasze czytelniczki i czytelników zapraszamy na to tęczowe spotkanie.

Będą z nami osoby aktywistyczne, które działają na rzecz praw osób LGBTQ+, czyli Julia Maciocha, Sue Bartel, Kacper Kubiak i Mateusz Trzaska (więcej o nich niżej w tekście).

Homofobia w jednej trzeciej

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden Marsz, którego nie organizowała społeczność LGBTQ, tylko opozycja. Marsz 4 czerwca 2023 w Warszawie szedł pod hasłem „Obudź się, Polsko”. Znakiem czasu było, że opozycyjni liderzy i liderki powtarzali, że Polska po wyborach będzie otwarta na prawa osób LGBT+, że ma się obudzić z homofobii i transfobii. W tłumie 300-400 tysięcy ludzi powiewało sporo tęczowych flag, a niosące je osoby spotykały się ze wsparciem, a nie – jak bywało na marszach KOD jeszcze kilka lat temu – z oburzeniem i uwagami, że „to nie Parada”.

Opozycja prodemokratyczna próbuje gonić przemiany polskiej świadomości. W czerwcu 2017 w sondażu Ipsos dla OKO.press związki partnerskie akceptowało 53 proc., a małżeństwa homoseksualne 38 proc. (przeciw było 43 i 57 proc.). W lutym 2019 odpowiednio 56 proc. i 41 proc. (przeciw 39 i 54 proc.).

W czerwcu 2022 Ipsos dla OKO.press sprawdził, że 64 proc. Polek i Polaków daje osobom homoseksualnym prawo do uregulowania relacji miłosnych (związki lub małżeństwa), ale wciąż 33 proc. odmawia. W listopadzie 2022 zapytaliśmy, „czy Polska, w której osoby LGBT miałyby prawo do zawierania małżeństw, byłaby według Pana/Pani lepszym czy gorszym miejscem do życia?”. Lepszym – stwierdziło 52 proc., gorszym – 36 proc.

Jedna trzecia Polek i Polaków żyje w homofobicznym mroku, w symbiozie z państwem zdominowanym przez katolicką ideologię. Według 71 proc. wyborców PiS równość małżeńska oznaczałaby gorszą Polskę.

Kronika emancypacji 2023

W ubiegłym roku podczas tęczowej debaty w Nowym Teatrze w Warszawie wyławialiśmy nieoczywiste sukcesy. W debacie publicznej o sprawach tęczowej społeczności mówi się coraz częściej z poziomu życia, a nie abstrakcji. Młode pokolenie pisze zupełnie nową, bezpretensjonalną historię emancypacji. Nawet najbardziej konserwatywne samorządy po cichu wycofują się ze skandalicznych stref wolnych od LGBT.

W tym roku chcemy zastanowić się, czym są sukcesy w skali mikro, z poziomu lokalnych społeczności.

Czy duże miasto, takie jak Warszawa, musi być skazane na sukces? A może wbrew pozorom wcale nie wykorzystuje swojego potencjału? Jak to się stało, że Poznań stał się queerową stolicą Polski? Dlaczego to właśnie w Wielkopolsce cieszymy się z małego Berlina i komu miasto zawdzięcza ekspresową transformację? Czy Zielona Góra może być tęczowa tylko przez jeden dzień, a może 365 dni w roku? Co oznacza przywrócić wiarę w miłość w mniejszym mieście? I w końcu, co o tęczowej Polsce powie uczeń liceum z Tarnobrzega?

To nie będzie litania skarg na homofobię i opresję. Oczywiście polskiej homofobii nie da się ignorować, jest wszechobecna i groźna. Ale w tej dyskusji, tak jak i w roku poprzednim, skupimy się na tym, co udane, skuteczne i odważne. Posłuchamy z czego są dumne osoby aktywistyczne, które przyjęły nasze zaproszenie:

• Julia Maciocha, prezeska Fundacji Wolontariat Równości, współorganizatorka Parady Równości w Warszawie
• Sue Bartel, członkini zarządu Stowarzyszenia „Grupa Stonewall”, współorganizatorka Pride Week w Poznaniu
• Kacper Kubiak, prezes Instytutu Równości, współorganizator Marszu Równości w Zielonej Górze
• Mateusz Trzaska, licealista i aktywista młodzieżowy z Tarnobrzega, działacz Fundacji Impuls, koordynator Rankingu Szkół Przyjaznych LGBTQ+ w województwie świętokrzyskim

Spotkanie poprowadzi Agata Kowalska, dziennikarka OKO.press, autorka podcastu „Powiększenie”.

Debata będzie transmitowana na żywo na stronie OKO.press na Facebooku, ale przede wszystkim zapraszamy do przyjścia i włączenia się do rozmowy!

Projekt realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego z Funduszy EOG