Zaradkiewicz zaczął porządki w SN od dekomunizacji ścian i zarządził: "Złe portrety zdjąć!"

Kamil Zaradkiewicz wykonuje tymczasowo z nominacji prezydenta Andrzeja Dudy funkcję I prezesa SN. Zarządzenie o zdjęciu portretów wydał w poniedziałek 4 maja 2020. Ma zostać wykonane niezwłocznie.

Portrety wszystkich prezesów SN wiszą w siedzibie Sądu Najwyższego na parterze, zaraz za głównym wejściem (po prawej stronie). Wisi tam 14 portretów prezesów z okresu przedwojennego, z okresu PRL i z ostatnich 30 lat. W czwartek 30 kwietnia do tej galerii dodano portret Małgorzaty Gersdorf, której kadencja skończyła się ostatniego dnia kwietnia.

To drugie zarządzenie wydane przez Zaradkiewicza. Pierwsze dotyczyło zwołania na 8 maja Zgromadzenia sędziów SN w celu wyboru pięciu kandydatów, spośród których prezydent Andrzej Duda wybierze nowego prezesa Sądu Najwyższego.

Pracownik wiesza w galerii I prezesów SN portret prezes Małgorzaty Gersdorf. Zdjęcie powieszono 30.04.2020 r. w ostatnim dniu jej kadencji. Zdjęcie pochodzi z profilu Iustitii na Facebooku.

Zaradkiewicz dekomunizuje galerię prezesów SN

Komisarz prezydenta Dudy powód natychmiastowego usunięcia sześciu portretów tłumaczy tak:

• "W ramach funkcjonowania SN kluczowe znaczenie ma dbałość o wizerunek oraz kształtowanie zaufania obywateli do niezależnego wymiaru sprawiedliwości,
• W okresie władzy komunistycznej do 1990 roku nie funkcjonowało niezależne sądownictwo wolnego Państwa Polskiego, zaś osoby pełniące urząd sędziego był pozbawione podstawowych gwarancji niezawisłości, których w szczególności nie zapewnili im najwyżsi przedstawiciele ówczesnej władzy sądowniczej,
• Etycznie i moralne niedopuszczalne jest wyróżnienie współodpowiedzialnych za brak niezależnego sądownictwa osób poprzez ich upamiętnienie wraz z pierwszymi prezesami Sądu Najwyższego niepodległej Rzeczpospolitej (1918-1945 oraz do 1990 roku)”.

Usunięcie portretów prezesów Sądu Najwyższego z czasów PRL wynika z kreowania się przez Zaradkiewicza na zwolennika „dekomunizacji SN”. To on wcześniej ujawnił listę sędziów powołanych w PRL, w tym sędziów z SN. W tony dekomunizacyjne uderzał też w kuriozalnym oświadczeniu, które wydał w piątek 1 maja i zapowiadał w nim ostry kurs wobec starego składu SN.

Kto z galerii portretów podpadł Zaradkiewiczowi

Galeria portretów I prezesów SN została odsłonięta w listopadzie 2014 roku, gdy Małgorzata Gersdorf zaczynała swoją sześcioletnią kadencję jako prezes Sądu Najwyższego. Jej powstanie było inicjatywą Biura Organizacyjnego. Był to jeden z pomysłów na przygotowanie jubileuszu 100-lecia SN.

Teraz z tej galerii 14 portretów Zaradkiewicz kazał wyrzucić 6. Chodzi o zdjęcia:

• Wacława Barcikowskiego, prezesa SN w okresie 26 stycznia 1945-1956. Barcikowski wywodził się z klasy robotniczej, w czasie wojny był w ruchu oporu. Po wojnie był związany ze Stronnictwem Demokratycznym, posłem na Sejm, członkiem Rady Państwa. Należał do PPS, potem PZPR, rektor UW. Miał ponosić współodpowiedzialność za degradacje w sądownictwie w okresie stalinowskim.
• Jana Wasilkowskiego, prezesa SN w latach 1956-1967. To przedwojenny profesor, w czasie wojny jeniec niemieckiego obozu.
• Zbigniewa Resicha, prezesa SN w latach 1967-1972. To sędzia, współtwórca kodeksu postępowania cywilnego z 1964 roku i poseł na Sejm z ramienia PZPR. Był profesorem UW, członkiem i przewodniczącym Komisji Praw Człowieka ONZ. Współtwórca Międzynarodowego Paktu Praw Człowieka, konwencji o likwidacji form dyskryminacji rasowej, czy konwencji o nieprzedawnianiu zbrodni wojennych i zbrodni przeciw ludzkości.
• Jerzego Bafii, prezesa SN w latach 1972-1976. Bafia był sędzią, w połowie lat 50. pracował w ministerstwie sprawiedliwości. Profesor z UW, członek PZPR, poseł, minister sprawiedliwości w latach 1976-1981. Według Wikipedii w latach 50. pracował w tajnej sekcji SN wydającej wyroki na działaczy podziemia antykomunistycznego.
• Włodzimierza Berutowicza, prezesa SN w latach 1976-1987. Przed wojną był nauczycielem i wojskowym, w czasie wojny sprzedawał farby, potem był na robotach przymusowych we Wrocławiu. Po wojnie krótko pracował w MO, związał się z PPS, potem członek PZPR. Od 1948 roku pracował w prokuraturze i sądownictwie oraz jako pracownik naukowy na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1971-1976 minister sprawiedliwości, w latach 80. poseł na Sejm.
• Adama Łopatki, prezesa SN od 1987 roku do 30 czerwca 1990. To profesor UAM w Poznaniu, członek PZPR, poseł na Sejm, współautor Międzynarodowej Konwencji Praw Dziecka. W latach 80. szef Urzędu ds. Wyznań.

Sylwetkę Kamila Zaradkiewicza opisaliśmy w OKO.press.

Galeria I prezesów SN. Portrety ogląda szef Iustitii Krystian Markiewicz. Zdjęcie zostało zrobione 30.04.2020 r. podczas uroczystego pożegnania przez sędziów prezes Małgorzaty Gersdorf. Zdjęcie pochodzi z profilu Iustiti na Facebooku.

Sędzia Laskowski: nie chcieliśmy fałszować historii

OKO.press zapytało byłego rzecznika SN Michała Laskowskiego o komentarz do decyzji „komisarza” Dudy o zdjęciu sześciu portretów.

Dodaje: "Sąd Najwyższy miał różne zakręty, niektóre niechlubne. Wydawało nam się, że lepiej rzetelnie relacjonować, jak to wyglądało. Dominowało przekonanie, że skoro SN istniał w PRL i miał wtedy prezesów, to trzeba ten okres w historii też pokazać i mówić o tym, jak było. To rodzaj świadectwa historycznego, kto tu był. Czy mamy też wyburzyć Pałac Kultury i Nauki, bo zbudowano go w PRL? Ale oczywiście można mieć też inne zdanie”.

Bo wtedy wydawano często surowe wyroki na działaczy niepodległościowych. "Ale to szersze pytanie o PRL, o historię. Czy przedstawiać ją jednostronnie? Mamy mówić tylko o czasach chwały w SN, a co nieszlachetne przemilczeć? Czy mówić o wszystkim?" - pyta Laskowski.

Zresztą przed II wojną w SN też była polityczna ingerencja. Prezes SN Władysław Seyda w 1929 roku został zmuszony przez obóz piłsudczykowski do dymisji. Bo był odporny na naciski. Wtedy – podobnie jak to robi dziś PiS – też wprowadzono ustawy ingerujące w ustrój sądownictwa. Seydę zastąpił Leon Supiński, który pełnił tę funkcję do wybuchu wojny.

Zapytaliśmy o „dekomunizację” galerii prezesów SN prof. Adama Strzembosza, który był pierwszym prezesem SN po upadku PRL-u (od 1990 do 1998 roku). Jego portret też wisi w galerii. "Nie będę tego komentował. Chciał zdjąć to zdjął. Reaguję na to tylko uśmiechem" – mówi OKO.press prof. Strzembosz.

Jak zostaną wybrani kandydaci na następcę prezes Małgorzaty Gersdorf

Kamil Zaradkiewicz wykonującym obowiązki prezesa SN jest od 1 maja. Jego główne zadanie to zwołanie Zgromadzenia sędziów SN w celu wyboru pięciu kandydatów na nowego prezesa SN. Odbędzie się ono 8 maja. Zarządzenie Zaradkiewicza w tej sprawie określa jak będzie przebiegało Zgromadzenie w czasie epidemii koronawirusa.

Sędziowie zbiorą się w sześciu salach SN - każda Izba będzie rozlokowana oddzielnie. W Zgromadzeniu wezmą też udział nowi sędziowie SN, powołani przez nową KRS. Będzie je prowadził Zaradkiewicz, który zajmie jedną salę wraz z protokolantem i komisją skrutacyjną. Obrady będą transmitowane na monitorach – w tym celu wykupiono specjalną wersję Skype'a. Sędziowie do dyspozycji mają mieć maseczki, rękawiczki, przyłbice, środki dezynfekujące. Przed wejściem do siedziby SN zostanie zmierzona im temperatura. Jak ktoś będzie miał wyższą niż 37,5 stopni Celsjusza, to SN ma mu zapewnić „izolowane” warunki udziału w Zgromadzeniu.

Zaradkiewicz w zarządzeniu określił nawet, którymi klatkami schodowymi sędziowie poszczególnych Izb będą schodzić ze swoich pokojów na sale obrad. Głosy na kandydatów będzie zbierała komisja skrutacyjna, chodząc z urną po salach.

Pisaliśmy już w OKO.press, kto może zostać nowym prezesem SN: