Droga prawicowego fake newsa. Od serwisu reddit przez TVP do przemówienia Kaczyńskiego

Historia opowiedziana przez Kaczyńskiego na spotkaniu w Legionowie 28 września oraz w Koszalinie 29 września służyła przekonaniu wyborców, że w Unii Europejskiej karze się ludzi za wyrażanie naturalnych, konserwatywnych opinii.

Podczas spotkania w Koszalinie Kaczyński mówił (cytujemy za portalem 300polityka.pl), że w Europie można być represjonowanym za wypowiedzenie tezy „istnieją tylko dwie płcie”. Prezes PiS mówił:

Pierwsze to w Szkocji, drugie we Francji. Ale takich przypadków jest dużo więcej. To po prostu radykalne ograniczenie wolności, wolności słowa, nauki, sumienia. O tym mówił dzisiaj arcybiskup Jędraszewski.

W Polsce już też się zdarza to, że się próbuje zmuszać ludzi, pracowników niektórych wielkich przedsiębiorstw do tego, żeby uczestniczyli w imprezach, które są całkowicie sprzeczne z ich osobistymi poglądami. I z tym musimy walczyć”.

W Legionowie Kaczyński precyzował, mówiąc o szkockim uczniu: „stwierdził, że nie widzi, żeby były inne płcie niż mężczyzna i kobieta, za co go najpierw zawiesili, a potem wyrzucili”.

Swoim zwyczajem prezes PiS - który, jak pisaliśmy wielokrotnie, jest mistrzem w stosowaniu insynuacji i niedopowiedzeń - nie powiedział dokładnie, jaką sytuację ma na myśli. Nie udało nam się znaleźć śladów historii z Francji.

Jeśli chodzi o sprawę z Polski, prezes PiS miał na myśli zapewne przypadek pracownika Ikei zwolnionego za propagowanie mowy nienawiści (szczegóły można przeczytać w OKO.press; przypomnijmy, że nie zwolniono go za „odmowę uczestniczenia w imprezie”, tylko za hejt na osoby LGBT+ na firmowym forum dyskusyjnym).

Co się jednak wydarzyło w Szkocji? Jak zwykle w przypadku Kaczyńskiego, sprawa nie została po prostu zmyślona. Wyglądała jednak zupełnie inaczej. Zainteresowało nas także, w jaki sposób podobne informacje powstają i jakimi kanałami trafiają do przemówień lidera najpopularniejszej partii politycznej w 38-milionowym kraju w środku Europy.

Fake news! Nikt nikogo nie wyrzucił

Jak wiele prawicowych fake newsów, także i ten miał początek na jednym z popularnych forów dyskusyjnych - w tym wypadku na serwisie Reddit (który ma znacznie bardziej liberalną politykę niż Facebook lub Twitter i toleruje bardziej agresywne wypowiedzi).

Oryginalny post z nagraniem dyskusji ucznia z nauczycielem został wrzucony na forum dyskusyjne r/Conservative 13 czerwca wieczorem (jest tutaj). Zarówno wideo samej rozmowy, jak i konto autora zostały jednak z serwisu skasowane - dziś można znaleźć na nim tylko dyskusję, pełną narzekań na „liberalny terror”. Nagranie można znaleźć jednak na Youtube.

Prześledźmy najpierw drogę tej historii w polskich mediach. Napisał o niej portal TVP Info - jako jedyny powołując się na źródło. News pojawił się tam 14 czerwca, a więc szybko.

Tego samego dnia przytoczyła go Telewizja Republika. Następnego dnia wiadomość trafiła do serwisu „Polonia Christiana”, a 20 czerwca do Brytol.pl oraz Polskiego Radia 24. Mem na ten temat znalazł się także na Demotywatorach.

Wszystkie te źródła, dodajmy, podały prawidłową informację - uczeń został wyrzucony z klasy, a nie, jak twierdził Kaczyński, ze szkoły. Są to zupełnie inne sytuacje!

- napisało TVP Info.

Nie wiemy więc, i z prawicowych mediów się nie dowiemy, w której szkole miało miejsce wydarzenie oraz jak nazywali się jego bohaterowie (była to Mearns Academy w Laurencekirk, ale to dopiero ujawniono później).

Nieco więcej można się dowiedzieć z brytyjskich mediów, które pisały o niej obszerniej - tylko później, być może dlatego, że musiały sprawę sprawdzić. 23 czerwca „Evening Standard” doniósł, że uczeń został zawieszony na trzy tygodnie. O sprawie pisały także „Independent” 20 czerwca oraz „Daily Mail” 23 czerwca.

Czego polskie media nie napisały?

* Uczeń został wyrzucony z klasy, ale potem wpuszczony z powrotem (i wówczas nagrał nauczyciela);

* Uczeń został zawieszony nie za swoje poglądy na temat płci, ale za nagrywanie nauczyciela po kryjomu, co jest sprzeczne z regulaminem szkoły.

* Młody człowiek nie wrócił do szkoły (Mearns Academy), ale nie dlatego, że go z niej wyrzucono, tylko dlatego, że „zakończył okres obowiązkowej edukacji”.

Głuchy telefon propagandy

Mamy więc trzy warianty tej samej historii: jeden opowiada Kaczyński, drugi - polskie media prawicowe, trzeci - brytyjskie media.

* Kaczyński: „uczeń został wyrzucony ze szkoły za powiedzenie, że istnieją dwie płcie”;

* Polskie prawicowe media: „uczeń został wyrzucony z klasy za powiedzenie, że istnieją dwie płcie”;

* Brytyjskie media: „uczeń został wyrzucony z klasy za powiedzenie, że »z punktu widzenia nauki istnieją tylko dwie płcie«, a potem wpuszczony z powrotem, zawieszono go na trzy tygodnie za nagrywanie nauczyciela po kryjomu”.

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia „gender” oznacza:

„społecznie konstruowaną charakterystykę kobiet i mężczyzn - np. normy, role i relacje pomiędzy grupami kobiet i mężczyzn. Różni się w różnych społeczeństwach i może ulegać zmianom”.

Lokalne władze w rejonie Aberdeenshire - w którym sytuacja miała miejsce - stanęły w obronie nauczyciela, twierdząc, że zachował się prawidłowo i że liczące trzy minuty nagranie nie pokazuje kontekstu całej sytuacji.

„W naszych szkołach zapewnianie dobrych relacji pomiędzy różnymi grupami może być prawdziwym wyzwaniem, ale chcemy budować bardziej sprawiedliwe, inkluzywne otoczenie dla wszystkich” - podkreślał rzecznik władz lokalnych.

OKO.press nie ma zdania w kwestii, czy nauczyciel zachował się prawidłowo: zwyczajnie zbyt mało o tej sprawie wiadomo. „Nauczyciel nie usunąłby dziecka z klasy, jeżeli nie zachowywałoby się ono w sposób dezorganizujący zajęcia. Myślę, że to się właśnie wydarzyło. Chłopiec został usunięty na czas, w którym nauczyciel próbował przywrócić porządek, problem zaczął eskalować i w tym momencie zaczyna się nagranie. Jest obowiązkiem nauczyciela zapewnić, że punkt widzenia każdego jest szanowany i wysłuchany i nie kończy się wyśmiewaniem ani awanturą” - mówił Seamus Searson, sekretarz generalny Szkockiego Związku Nauczycieli Szkół Średnich.

Brytyjska szkoła ma też znacznie mniejszy poziom tolerancji na homofobię i akty agresji słownej wobec osób nieheteronormatywnych (a więc nie definiujących swojej tożsamości płciowej jako „kobieta” czy „mężczyzna”) niż szkoła polska.

Co się zaś stało z rzekomą ofiarą represji?

„Personel szkoły pracuje ciężko, żeby zapewnić młodemu człowiekowi miejsce albo w następnym etapie edukacji, albo w obszarze zawodowym, który sobie wybierze” - napisały władze lokalne Aberdeenshire.