Instytut Glińskiego rozdał 3,2 mln zł. Komu? Księżom, narodowcom, organizacjom działaczy PiS...

Narodowy Instytut Wolności — Centrum Społeczeństwa Obywatelskiego powstał 2017 roku jako instytucja do dystrybuowania rządowych grantów dla organizacji pozarządowych. Nadzór nad NIW sprawuje wicepremier i minister kultury Piotr Gliński, a zarządza nim Wojciech Kaczmarczyk. Co roku Instytut dysponuje budżetem w wysokości 160-200 mln zł.

W zasadzie od początku istnienia NIW państwowe dotacje dla NGO regularnie trafiają do organizacji skrajnie prawicowych, nacjonalistycznych, katolickich, powiązanych z Prawem i Sprawiedliwością i środowiskiem Ordo Iuris.

Nie inaczej jest tym razem.

26 maja 2022 Instytut ogłosił wyniki konkursu grantowego w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich (PROO) na rok 2022. W ramach PROO rząd finansuje cele statutowe i rozwój kapitału żelaznego NGOsów. Przyznając im fundusze, demonstruje, że zależy mu na wzmocnieniu tych konkretnych inicjatyw, które mają kształtować rzeczywistość społeczną w Polsce.

Ogłoszone wczoraj wyniki dotyczą trzech priorytetów PROO:

• 1b: Dotacje na wkład własny w projektach międzynarodowych;
• 2a: Kapitały żelazne – dotacje operacyjne na wsparcie budowania początkowych kapitałów żelaznych;
• 3: Rozwój instytucjonalny lokalnych organizacji strażniczych i mediów obywatelskich.

Do dofinansowania

Przyjrzeliśmy się organizacjom, które postanowił wesprzeć wicepremier Gliński. Przypominamy także, ile dostały z NIW w poprzednich latach.

Media jak Bóg przykazał

W tej edycji konkursu rząd PiS postawił na wsparcie dla lokalnych mediów: ponad połowa (14) zwycięskich wniosków dotyczyła priorytetu 3 PROO. Jeśli media jednak, to ideologicznie bliskie władzy.

170 tys. złotych na "Radio Nowa Kultura" dostanie Fundacja Muza Dei - Centrum Nowej Kultury z Czeladzi, powstała jesienią 2020 roku. Prowadzi ją ultrakonserwatysta Andrzej Dubiel, bliski współpracownik Marka Jurka, byłego posła i europosła (kandydował z list PiS), założyciela partii Prawica RP. W ramach Chrześcijańskiego Kongresu Społecznego stowarzyszenie Dubiela współpracowało m.in. z Ordo Iuris i antyaborcyjną Polską Federacją Ruchów Obrony Życia.

O licznych dotacjach dla organizacji Andrzeja Dubiela pisał w OKO.press w 2020 roku Daniel Flis. Hojne wsparcie z NIW dostało zwłaszcza założone przez niego wcześniej stowarzyszenie Muza Dei: w 2021 roku 811 820 zł, w 2020 roku - 791 020 zł, a w 2019 roku - 692 500 zł. W sumie 2 295 340 zł.

Kolejne 170 tys. złotych pójdzie na "Konińskie Media Obywatelskie" Instytutu Jana Zemełki z Konina. Prezesem tej organizacji jest Dominik Szopa — radny miejski z PiS. O samym Instytucie wiadomo niewiele poza tym, że powstał w 2014 roku: nie ma strony internetowej, a jego facebookowy profil polubiony przez 44 osoby zawiera szczątkowe informacje.

Także 170 tys. złotych otrzyma Stowarzyszenie "ARGENTUM" z Olkusza na "powołanie nowego medium obywatelskiego funkcjonującego na terenie powiatu olkuskiego". Stowarzyszenie, zarejestrowane 31 grudnia 2021, prowadzi Michał Zasucha - działacz PiS i dyrektor biura poselskiego wiceministra sportu Jacka Osucha z PiS.

170 tys. złotych dostanie również Instytut Wiedzy o Rodzinie i Społeczeństwie na projekt zatytułowany "Rodzice na antenie - wzrost zaangażowania obywatelskiego rodziców poprzez rozbudowę mediów rodzinnych". Instytut prowadzi dr hab. Michał Michalski, Dyrektor Centrum Badań nad Rodziną i Demografią w uczelni Collegium Intermarium, założonej przez środowisko Ordo Iuris. Ostatnio Michalski nadzorował tam prace nad raportem o kosztach rozpadu rodziny.

170 tys. złotych na "Medium Obywatelskie" NIW przekaże Fundacji Służba Niepodległej, założonej przez osoby "wywodzące się z patriotycznego, wolnościowego i propaństwowego trzeciego sektora", piewców Romana Dmowskiego i "żołnierzy wyklętych". Celem Fundacji jest "promować polskie dziedzictwo narodowe oparte na chrześcijańskim fundamencie i wielowiekowej historii dającej nam liczne powody do dumy z przynależności do polskiej wspólnoty narodowej". W ramach tego samego konkursu (ale innego priorytetu) Fundacja otrzyma też 260 tys. zł na "dywersyfikację niezależności instytucjonalnej". W sumie 430 tys. zł.

W 2018 roku Fundacja Służba Niepodległej współorganizowała obchody rocznicy powstania warszawskiego. W tym samym roku dostała z NIW 342 200 zł, rok później 699 500 zł, w 2020 roku 120 tys. zł, a w 2021 - 300 tys. Łącznie w latach 2018-2022 prawie 1,9 mln zł.

160 tys. złotych na "Rozwój mediów lokalnych - »Tętno Warszawy«" NIW przekaże fundacji Serce Warszawy, której prezesem jest warszawski radny PiS z dzielnicy Ursus - Łukasz Nejman.

Rządowy zastrzyk finansowy otrzyma także Kościół katolicki na wsparcie swoich rozgłośni radiowych.

• Diecezja Opolska dostanie 100 tys. zł na "wzmocnienie potencjału instytucjonalnego i rozwój infrastruktury Radia Doxa - rozgłośni Diecezji Opolskiej",
• a Diecezja Kielecka - 170 tys. złotych na "rozwój programowy oraz rozszerzenie zasięgu emisyjnego Diecezjalnej Rozgłośni Radiowej - Radio eM Kielce".

Konfederacja bliska Ordo Iuris

Poza tym 12 wniosków dotyczyło Priorytetu 2a PROO, czyli dotacji operacyjnych na budowanie kapitałów żelaznych. Wśród nich po raz kolejny znalazły się instytucje związane ze środowiskiem ultrakonserwatywnego instytutu Ordo Iuris.

Związek Stowarzyszeń „Konfederacja Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej” dostanie 260 tys. złotych na stworzenie "Hubu Dobrych Idei" jako "kapitału żelaznego KIPR". Konfederacja zrzesza konserwatywne organizacje, między innymi te związane z ludźmi Ordo Iuris. Wiceprezesem KIPR jest prezes Ordo Iuris Jerzy Kwaśniewski. W listopadzie 2021 pisaliśmy, że podobny projekt KIPR pt. "Hub dla NGO Kapitałem Żelaznym KIPR" trafił na listę rezerwową w PROO na 2021 rok.

W ramach dotacji z NIW otrzymała wcześniej prawie 1,5 mln złotych.

170 tys. złotych na rozwój kapitału żelaznego otrzymała New Europe Foundation, organizacja dawniej funkcjonująca pod nazwą Instytut Rozwoju Rynku Pracy. Prezesem zarządu jest tam Robert Kłosowski, bliski współpracownik Petrosa Tovmasyana (są m.in. współwłaścicielami ormiańskiej restauracji w Gliwicach), społecznika i przedsiębiorcy, który jako reprezentant Porozumienia w 2018 roku kandydował z list PiS do rady miasta Gliwic. Tovmasyan jest także ekspertem New Europe Foundation. Oprócz niego ekspertyzy piszą tam m.in. osoby związane ze środowiskiem Ordo Iuris, Ośrodkiem Analiz Cegielskiego i KIPR: Paweł Pawłowski, Karol Handzel i Artur Tyński.

Inny wniosek New Europe Foundation pt. "Metropolia Watch", wyceniony na ponad 188 tys. zł, trafił na listę rezerwową NIW, niewykluczone zatem, że także otrzyma dofinansowanie. W 2021 roku organizacja dostała z NIW 184 550 zł, w 2020 - 120 tys. zł.

Fundacja Instytut Ekonomiczny im. Emila Plage za 260 tys. złotych z NIW zorganizuje warsztaty tematyczne “Proś odważnie. Fundraising bez tajemnic”. O działalności Instytutu wiadomo niewiele poza tym, że zarejestrowano go w Puławach jesienią 2020 roku. Jego prezesem jest 25-letni Daniel Bator, który na portalu LinkedIn chwali się, że w ostatnich latach współpracował z resortami kultury i gospodarki morskiej oraz TVP. W komisji rewizyjnej jako jedyny zasiada natomiast Karol Magdaliński, jednocześnie członek rady nadzorczej Fundacji Scytia z Lublina, zrzeszonej w KIPR.

W 2021 roku Instytut Emila Plage otrzymał z NIW dotację w wysokości 560 tys. zł

260 tys. złotych na "budowa wieloletniej stabilności finansowej" dostała Fundacja w Dobrym Tonie z Białegostoku, pierwotnie pod nazwą Fundacja "Smoleńsk 2011". Wśród statutowych celów wymienia "ochronę oraz propagowanie wartości ideowej i artystycznej pomnika ofiar tragedii smoleńskiej usytuowanego u stóp kościoła św. Rocha w Białymstoku" oraz "stymulowanie rozwoju i ochrona kultur Podlasia oraz historycznych kresów", w tym zwłaszcza "obyczajów oraz katolickiej kultury religijnej". W radzie fundacji zasiada m.in. Przemysław Klimek, członek komisji rewizyjnej w KIPR oraz rad trzech orgaznizacji zrzeszonych w KIPR: Fundacji Scytia, konserwatywnego stowarzyszenia KoLiber i Podlaskiego Instytutu Rzeczpospolitej Suwerennej wydającego periodyk Myśl Suwerenna.

Fundacja w Dobrym Tonie otrzymała już z NIW 299 660 zł w 2021 roku i 700 tys. zł w 2020 roku.

Kolejne tysiące dla swoich

Ale na związkach z KIPR dotacje się nie kończą. Część organizacji, która otrzymała dotacje na kapitał żelazny, łączy się także z politykami PiS.

260 tys. złotych otrzyma Fundacja Instytut Poznański na stworzenie "Wieczystego Funduszu Rozwoju Wielkopolski". W OKO.press pisaliśmy, że Instytut Poznański to organizacja związana z wiceministrem spraw zagranicznych Szymonem Szynkowskim vel Sękiem, pełnomocnikiem PiS w Poznaniu. I że poprzez działalność fundacji minister zapewnia sobie promocję w regionie.

W 2020 roku Instytut Poznański dostał z NIW ponad 1 mln złotych na realizację różnych projektów.

Kolejne 260 tys. złotych to dotacja dla Fundacji Instytut Rzeczypospolitej im. Pawła Włodkowica na "przygotowanie do budowy kapitału żelaznego". Cel zarejestrowanego w 2019 roku Instytutu to, "realizowanie projektów badawczych i edukacyjnych promujących postrzeganie zagadnień ustrojowych, legislacyjnych oraz kulturowych przez pryzmat etyki chrześcijańskiej, polskiego republikanizmu i dorobku łacińskiej cywilizacji zachodnioeuropejskiej". Prezes Instytutu Andrzej Brzozowski-Oleksiak w 2018 roku kandydował z list PiS do rady warszawskiej dzielnicy Ursynów. Wiceprezes Krystian Jaworski w 2015 roku próbował dostać się do Sejmu z list partii KORWIN. Według danych KRS w Radzie Instytutu wciąż zasiada dr hab. Bogumił Szmulik - dyrektor powołanego przy KPRM Instytutu de Republica, prawnik, który swoimi ekspertyzami wielokrotnie przysłużył się rządowi PiS.

W 2020 roku Instytut Rzeczypospolitej im. Pawła Włodkowica dostał z NIW łącznie ponad 1,1 mln zł na trzy różne projekty. W 2021 roku przebił ten wynik - wygrał pieniądze na pięć projektów wartych w sumie ponad 1,7 mln zł.

260 tys. złotych powędruje do fundacji Instytut Nowej Europy, która sfinansuje za nie "przygotowanie do utworzenia kapitału żelaznego". Na swojej stronie Instytut przedstawia się jako "doradczo-analityczna organizacja pozarządowa działająca w obszarze polityki międzynarodowej, gospodarki i bezpieczeństwa międzynarodowego". Wśród celów statutowych wymienia m.in. "działania na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka". Prezesem Instytutu jest Marcin Chruściel, współpracownik konserwatywnego portalu "Nowa Konfederacja", gdzie np. w 2020 roku opublikował esej o "zgubnych skutkach" związków partnerskich. Pracownicy Instytu Nowej Europy publikują też w "Myśli Suwerennej". Członkiem zespołu jest m.in. Stanisław Waszczykowski - syn europosła PiS i byłego ministra spraw zagranicznych Witolda Waszczykowskiego.

W 2021 roku Instytut Nowej Europy dostał wsparcie z NIW w wysokości 286 445 zł, w 2020 - 700 tys. zł, a w 2019 - 299 400 zł.