"Kategoria honoru nie jest przez nas brana pod uwagę." Mazur w Sejmie bronił KRS. Co przemilczał?

Leszek Mazur późną nocą (o 22:30) 11 września 2019

złożył w Sejmie sprawozdanie z działania nowej KRS w 2018 roku, czyli w pierwszym roku powołania jej przez Sejm VIII kadencji. Sprawozdanie obejmuje de facto 8 miesięcy, od maja do grudnia, ponieważ wcześniej działała stara KRS.

Mazur występował przed Adamem Bodnarem, który od 23:30, kolejny rok z rzędu przy niemal pustej sali sejmowej, składał raport z działalności Rzecznika Praw Obywatelskich.

Przewodniczący KRS w krótkim wystąpieniu postanowił oprzeć się na liczbach. Suche liczby mogą zrobić mylne, pozytywne wrażenie na osobach niezaznajomionych z rozlicznymi kontrowersjami wokół sposobu wyboru i funkcjonowania nowej KRS.

Mazur wyliczał, że w ciągu 8 miesięcy rada zebrała się 17 razy i rozpatrzyła 1302 zgłoszenia kandydatów na sędziów bądź asesorów, z czego pozytywnie zaopiniowała 322 kandydatów, z przewagą kobiet (168) nad mężczyznami (154).

Zachwalał też, że w nowej KRS zasiada najwięcej w stosunku do poprzednich 30 lat sędziów sądów rejonowych. Wyjaśniamy: sędziowie od lat dyskutowali, że w KRS w sposób bardziej reprezentatywny powinni być reprezentowani sędziowie wszystkich instancji i typów sądów. Niestety, tak duża liczba sędziów sądów rejonowych w obecnej radzie wynika z tego, że większość sędziów w Polsce zbojkotowała nabór do nowej KRS.

Przewodniczący mówił też m.in. o opiniowaniu projektów ustaw i wydawaniu przez KRS stanowisk.

Co zaskakujące, Leszek Mazur nie pominął, że we wrześniu 2018 roku nowa KRS została zawieszona w Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa. Podkreślał jednak, że członkostwo może zostać przywrócone (w sierpniu 2018 roku skwitował, że zawieszenie "nic nie znaczy)".

Całe 117-stronicowe sprawozdanie z działalności KRS w 2018 roku dostępne jest tutaj.

Posłowie opozycji pytają o to, czego w wystąpieniu nie było

Sprawozdanie Leszka Mazura zostało pozytywnie zaopiniowane przez posłów PiS.

Poseł Arkadiusz Myrcha (PO-KO) ocenił, że po prezentacji przewodniczącego i lekturze raportu o KRS można odnieść wrażenie, że Rada działa jak zwykle. Jednak 2018 rok "To był rok rewolucyjny, który doprowadził do największego w historii tej instytucji kryzysu. Okazuje się, że mamy do czynienia ze zniszczeniem instytucji, która stoi na straży niezależności, niezawisłości sądownictwa. Pytanie, czy to jest wypadek przy pracy, czy ten cel przyświecał państwu od samego początku."

Poseł Robert Kropiwnicki (PO-KO) zapytał przewodniczącego Mazura o jeden z największych sekretów Sejmu VIII kadencji - list poparcia sędziów kandydujących do KRS.

Poseł Marcin Święcicki (PO-KO) pytał przewodniczącego KRS o szykany i represje wobec sędziów oraz o to, co nowa KRS zrobiła w ich obronie. W odpowiedzi Leszek Mazur próbował bagatelizować sprawę. Odpowiedział, że rocznie toczonych jest ponad tysiąc postępowań, z czego tylko kilkadziesiąt kończy się wydaniem kary dyscyplinarnej, w wśród zaordynowanych kar przeważają najlżejsze, czyli upomnienia i nagany. Zasugerował też, że działania takie jak występowanie przez sędziów na festiwalach rockowych wykraczają poza to, co przystoi sędziom. Za wystąpienie w sędziowskiej todze w ramach wykładu na festiwalu organizowanym przez Jerzego Owsiaka musiał się tłumaczyć rzecznikowi dyscyplinarnemu sędzia Arkadiusz Krupa.

O bogatym repertuarze szykan i represji wobec sędziów piszemy regularnie w OKO.press. Doskonałym podsumowaniem 2018 roku w tej kwestii jest raport opracowany przez Komitet Obrony Sprawiedliwości KOS. Pierwsza wersja raportu została opublikowana w lutym 2019 roku. Od tego czasu raport był kilkakrotnie uaktualniany.

W 2018 roku przyjęto nowy system dyscyplinowania sędziów, który niepokoi Komisję Europejską. W związku z nowym systemem dyscyplinowania sędziów, KE w kwietniu 2019 roku rozpoczęła wobec Polski postępowanie o naruszenie prawa unijnego. KE przeszła do jego drugiego etapu postępowania. Kolejnym krokiem będzie skierowanie skargi do Trybunału Sprawiedliwości UE.

Mazur nie powiedział też nic o arbitralnej wymianie przez Ministra Sprawiedliwości prezesów sądów powszechnych, która zakończyła się w pierwszej połowie 2018 roku. Z badania Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka przeprowadzonego wśród sędziów z całej polski wynika, że te zmiany doprowadziły do pogorszenia pracy w sądach i poczucia niezależności sędziów.

Ocenę działania nowej KRS w 2018 roku wystawili sami sędziowie. Pod koniec 2018 roku zdecydowana większość chciała dymisji nowej rady. Ta zdecydowanie negatywna ocena działania KRS przez sędziów utrzymuje się, a nawet pogłębia.

Na pytania posłów opozycji o reakcję KRS na doniesienia medialne, że dwóch sędziów zasiadających w KRS, Maciej Nawacki i Jarosław Dudzicz, a także dyrektor działu prawnego Tomasz Szmydt (mąż Emilii "małej Emi" Szmydt) było członkami grupy dyskusyjnej "Kasta". Leszek Mazur odparł, że nie ma dowodów, że te osoby same hejtowały innych sędziów.

Rozliczne zarzuty wobec nowej KRS od momentu wyboru

Krajowa Rada Sądownictwa jest konstytucyjnym organem stojącym na straży niezawisłości sądów i niezależności sędziów.

W grudniu 2017 roku Sejm przyjął nową ustawę o KRS, nieznacznie różniącą się od wersji, przeciwko której w lipcu 2017 roku w całej Polsce protestowały tysiące osób.

W wyniku wejścia nowelizacji w życie, przed końcem konstytucyjnie określonej czteroletniej kadencji, przerwano kadencję wszystkich osób zasiadających w starej KRS.

Nowa KRS została wybrana w marcu 2018 roku na podstawie znowelizowanej ustawy. Sędziów do KRS wybierali nie sędziowie, ale parlament.

Tak "źle urodzona" nowa KRS była świadoma swojej niskiej legitymacji. Dlatego postanowiła zapytać o swój status Trybunał Konstytucyjny. TK, kierowany przez Julię Przyłębską, w marcu 2019 roku "zalegalizował" nową KRS.

Europejskie trybunały orzekną o statusie nowej KRS

Status KRS jest przedmiotem szeregu pytań prejudycjalnych zadanych do Trybunału Sprawiedliwości UE przez Sąd Najwyższy, NSA i sądy powszechne.

W czerwcu 2019 roku rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE wydał opinię miażdżącą dla nowej KRS. Wyrok Wielkiej Izby TSUE w połączonych sprawach C-585/18, C-624/18, C-625/18 poznamy jesienią.

24 września rzecznik generalny wyda kolejną opinię na temat KRS w odpowiedzi na pytania prejudycjalne zadane przez sędzię Beatę Maciejewską i sędziego Igora Tuleyę. W późniejszych terminach rzecznicy generalni a potem Wielka Izba TSUE odpowie na kolejne zadane przez NSA i SN pytania o radę. Na początku września kolejne pytania o KRS do TSUE skierowała sędzia Anna Bator-Ciesielska.

Również przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w Strasburgu zawisła skarga dotycząca KRS.

W trakcie debaty nad sprawozdaniem przewodniczącego nowej KRS poseł Jerzy Meysztowicz (PO-KO) zadał Leszkowi Mazurowi pytanie, czy jeśli Trybunał Sprawiedliwości UE orzeknie, że nowa KRS nie została prawidłowo powołana, to członkowie KRS "będą mieli honor i czy poddadzą się do dymisji."

Warto przytoczyć w całości odpowiedź Leszka Mazura (przerywały ją głosy posłów opozycji z sali i wypowiedzi Marszałek Sejmu Elżbiety Witek):

"[jako członkowie KRS] zostaliśmy powołani przez Sejm RP. Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości, jakiekolwiek by nie było, nawet jeśli będzie miało dla nas charakter negatywny, będzie mogło nas skłonić do rezygnacji ze stanowiska tylko, jeśli to stanowisko TSUE przełoży się na jakąś wypowiedź ustawodawcy, a więc Sejmu, która będzie oznaczała, że dalsze kontynuowanie naszej pracy będzie niemożliwe.

Natomiast nie widzę żadnej możliwości, żeby reagować.