Dlaczego w raporcie OBWE jest tak mało przypadków przemocy wobec LGBT w Polsce?

W oknie mieszkania dziennikarki OKO.press Agaty Kowalskiej i jej żony Emi Barabasz wisi tęczowa flaga. Kilka miesięcy temu na drzwiach kamienicy, w której mieszkają, zaczęły pojawiać się napisy. „Jebać LGBT”, „LGBT do pieca”, „LGBT” z dorysowaną szubienicą.

Polskie prawo penalizuje nawoływanie do nienawiści (256 kk), znieważanie (257 kk), stosowanie groźby bezprawnej w stosunku do grup osób i jednostek z powodu ich przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej (w przypadku 119 kk – także politycznej). W tych katalogach cech chronionych nie ma jednak orientacji seksualnej. Para zgłosiła zatem sprawę na policję jako groźbę karalną.

Prokuratura umorzyła dochodzenie już w listopadzie 2020. Kowalska i Barabasz zaskarżyły tę decyzję. W lutym 2021 sąd rejonowy utrzymał postanowienie prokuratury w mocy.

W uzasadnieniu sędzia Jakub Iwaniec (jeden z głównych bohaterów afery hejterskiej w Ministerstwie Sprawiedliwości) argumentował, że napisy te „nie stanowiły realnej i wzbudzającej obawy groźby w świadomości skonkretyzowanych pokrzywdzonych”. „Jak słusznie wskazał prokurator, przedmiotowe zachowanie stanowiło jedynie wyraz niechęci wobec grupy osób ze względu na ich sferę seksualną i tożsamość płciową” – dodano.

Dalej sąd przyznał rację, że takie napisy „mogą być uznane za dyskryminujące”. Ale taka dyskryminacja „jest indyferentna z punktu widzenia prawa karnego”.

Przemocy nie ma albo jest incydentalna

Po tym jak w środę 10 marca 2021 Parlament Europejski ogłosił całą UE „strefą wolności osób LGBTQI”, co było wymierzone w homofobiczną politykę polskiego rządu, politycy prześcigali się w zapewnieniach, że problem jest wydumany.

„W Polsce nie było i nie ma żadnych prześladowań ludzi w związku z orientacją seksualną” – stwierdził 11 marca w Radiu Zet Witold Waszczykowski. Prowadzącą Beata Lubecka przypomniała, że w ostatnich dniach media obiegła informacja o homofobicznym ataku, do jakiego w lutym doszło w Warszawie. Napastnik dźgnął nożem młodego mężczyznę za to, że trzymał w miejscu publicznym swojego partnera za rękę. W tej chwili szuka go policja.

Waszczykowski odpowiadał niewzruszony, że takie wydarzenia to po prostu incydenty. „Jeśli w Łodzi chłopak z szalikiem Widzewa pojedzie na Polesie, które jest bastionem zwolenników ŁKS, też może mu się stać krzywda” – stwierdził.

„W Polsce nie ma dyskryminacji prawnej w związku z orientacją, nie było nigdy. Raporty OBWE mówią, że takie incydenty u nas w Polsce są jednostkowe. A w krajach Europy Zachodniej takie incydenty idą w setki” – dodał.

„Znów widać tu zakusy kolonialne, uważacie, że wasza kultura jest lepsza niż polska. Spójrzcie na statystyki: u nas jest mniej ataków na osoby LGBT niż w Holandii” – argumentował Patryk Jaki podczas debaty w Parlamencie Europejskim.

Jeszcze dalej w zaprzeczeniach szedł Zdzisław Krasnodębski. „Zdarzają się oczywiście jakieś incydenty, w tym także dotyczące osób heteroseksualnych… Ale nie mamy w Polsce jakichś poruszających opinię publiczną zachowań agresywnych wobec osób o odmiennych preferencjach seksualnych, czy erotycznych” – stwierdził w czwartek na antenie Radia WNET.

Co mówią raporty OBWE?

Wypowiedzi takie jak ta Zdzisława Krasnodębskiego świadczą o całkowitym oderwaniu od rzeczywistości albo głębokim cynizmie. Nagrania brutalnych ataków na Marsz Równości w Białymstoku w 2019 roku obiegły cały świat. Władze, Kościół oraz telewizja narodowa od dwóch lat prowadzą przeciwko osobom LGBT+ coś, co można nazwać jedynie kampanią nienawiści. I to również nie umyka światowej opinii publicznej. Wszystkie te incydenty oraz brak podstawowych uregulowań prawnych, jak chociażby związki partnerskie osób tej samej płci, składają się na wizerunek Polski jako kraju homofobicznego.

A jednak z danych z raportu OBWE za 2019 rok dla Polski wynika, że przestępstw z powodu uprzedzeń na tle orientacji seksualnej było zaledwie… 16. Rzeczywiście, to mało w porównaniu do niektórych krajów UE. W Holandii przestępstw z nienawiści na tle orientacji odnotowano ponad 500. W Niemczech prawie 250. Jak to możliwe?

Polska należy do 19 krajów, które samodzielnie raportują dane dotyczące przestępstw z nienawiści. W ich przekazywanie zaangażowanych jest kilka instytucji, przede wszystkim policja i prokuratura. Policja raportuje razem z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji. W dalszej kolejności danych dostarcza Ministerstwo Sprawiedliwości, które dane zbiera z sądów oraz Krajowego Rejestru Karnego. Dodatkowo informacje dostarczać mogą także IPN oraz Biuro RPO.

Historia o pogróżkach wypisywanych na drzwiach kamienicy właściwie wyjaśnia, dlaczego liczby w raporcie OBWE są tak nieznaczące. Po prostu nie ma czego i jak raportować.

W polskim prawie karnym orientacja seksualna i tożsamość psychopłciowa nie są cechami chronionymi. Z powodu braku odpowiednich regulacji wiele zdarzeń w oczywisty sposób naruszających prawo trudno w ogóle zgłosić jako przestępstwo. Polska policja, prokuratura, sądy, MSWiA nie dysponują więc wiarygodnymi danymi.

Do nowelizacji prawa w Polsce od lat nawołuje ONZ. W 2017 roku rząd Beaty Szydło podczas posiedzenia Rady Praw Człowieka ONZ w Genewie zobowiązał się do poszerzenia katalogu przestępstw z nienawiści i mowy nienawiści o orientację seksualną i tożsamość płciową. Przyrzeczenia nigdy nie dotrzymał.

W Polsce, krainie „genetycznie tolerancyjnej”, resort sprawiedliwości chce za to ścigać „przestępstwa popełniane pod wpływem ideologii LGBT”.

A gdybyśmy raportowali jak Holendrzy…

Dla porównania dane raportowane przez holenderską policję zawierają przypadki mowy nienawiści, dane zbierane przez lokalne grupy antydyskryminacyjne, a także przypadki mowy nienawiści w internecie.

Jak wystrzeliłyby statystyki w Polsce, gdybyśmy służby miały w ogóle prawną możliwość zajmowania się mieli uwzględniać internetową mowę nienawiści? Wystarczy prześledzić sobie publiczne wypowiedzi i działania polityków, hierarchów kościelnych, czy instytucji. Gdyby nasze prawo karne odpowiadało standardom holenderskim, w raporcie OBWE za 2019 najpewniej znalazłyby się także m.in.:

• Telewizja Polska za wyemitowanie filmu „Inwazja”;
• Gazeta Polska za wydrukowanie naklejek „strefa wolna od LGBT”;
• Arcybiskup Marek Jędraszewski za „tęczową zarazę”;
• Poseł PiS Przemysław Czarnek za nazwanie homoseksualności „obrzydliwym zboczeniem, dewiacją, wynaturzeniem„;
• Minister Edukacji Dariusz Piontkowski, który mówił, że „adopcja przez pary LGBT zmierza w stronę pedofilii”;
• Kurator Oświaty Barbara Nowak za słowa o tym, że „LGBT to propagowanie pedofilii”;
• Patryk Jaki za deklarację, że w Parlamencie Europejskim „będzie zwalczał LGBT„;
• Samorządowcy, którzy podejmują uchwały anty-LGBT.

---