Żołnierz Ziobry kandydatem na sędziego TK. W Trybunale będą już tylko nominaci PiS

Święczkowskiego do Trybunału Konstytucyjnego zgłosiła grupa posłów Prawa i Sprawiedliwości - w sumie 86 osób, przy czym do zgłoszenia kandydata wystarczy 50 podpisów. Dokument 31 stycznia 2022 został skierowany do sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Jak na razie komisja nie zaplanowała posiedzenia, na którym zajmie się jego opiniowaniem.

O kandydaturze Święczkowskiego - obecnego Prokuratora Krajowego i jednego z najbliższych współpracowników Zbigniewa Ziobry - w sejmowych kuluarach mówiło się już od dawna. Początkowo jednak kandydatowi Ziobry nieprzychylni byli politycy PiS. Obawiali się, że w ten sposób minister sprawiedliwości zanadto umocni swoje wpływy w TK.

Co obiecał w zamian? Nie wiadomo.

Wiadomo za to na pewno, że wybór Święczkowskiego będzie kolejnym testem dla chwiejnej sejmowej większości. By przeszedł, potrzebna jest większość bezwzględna — czyli liczba głosów za musi być większa niż suma głosów przeciw i wstrzymujących się. PiS i Solidarna Polska będą więc zdane na wsparcie posłów Pawła Kukiza.

Nowy sędzia zajmie w Trybunale miejsce Leona Kieresa, którego dziewięcioletnia kadencja upłynęła 23 lipca 2021. Od ponad pół roku w TK mamy zatem wakat, co samo w sobie jest naruszeniem konstytucji i regulaminu Sejmu. Prawo musiało jednak poczekać, bo w Zjednoczonej Prawicy trwały zakulisowe polityczne negocjacje.

Prawa ręka ministra-prokuratora

Bogdan Święczkowski prawo kończył na Uniwersytecie Jagiellońskim, potem zrobił aplikację prokuratorską. I piął się po szczeblach kariery śledczego od Prokuratury Rejonowej w Sosnowcu, przez Prokuraturę Okręgową w Katowicach aż do Prokuratury Krajowej, gdzie także szybko awansował. Za pierwszych rządów PiS, w latach 2006-2007, był też szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Gdy władzę przejęła koalicja PO-PSL, Święczkowski przeszedł w stan spoczynku. W 2011 roku z sukcesem startował do Sejmu z list PiS, ale jego mandat wygaszono, bo nie chciał zrezygnować z prokuratorskiego uposażenia. Po wygranej PiS w 2015 roku został szefem przywróconej do życia Prokuratury Krajowej.

O kolejnych przykładach represji dla niezależnych śledczych regularnie pisał w OKO.press Mariusz Jałoszewski.

Jednocześnie dzisiejszy kandydat do TK doceniał i awansował prokuratorów i prokuratorki, którzy zdecydowali się z władzą współpracować.

Święczkowski sam zawsze chętnie to robił. W październiku 2020 roku rozesłał do prokuratorów okólnik z wytycznymi, jak ścigać i oskarżać osoby protestujące przeciwko wyrokowi TK ws. aborcji i organizatorów Strajku Kobiet. Obecnie Prokuratura Krajowa pod rządami Święczkowskiego szykuje się do postępowania przeciwko "starym", niezależnym sędziom Sądu Najwyższego.

Ale choć takie CV powinno spodobać się Jarosławowi Kaczyńskiemu, kandydatura Święczkowskiego do TK spowodowała zgrzyt. Poszerzeniu wpływów Zbigniewa Ziobry z pewnością niechętny był jego polityczny rywal Mateusz Morawiecki. Tym bardziej że Trybunał był dotąd bastionem PiS (nie Solidarnej Polski) i w razie rozbieżności zdań trzymał linię partii.

Święczkowski, ambitny żołnierz Ziobry, może zagrozić dominacji faworyzowanej przez Jarosława Kaczyńskiego Julii Przyłębskiej. Zobaczymy więc, czy PiS rzeczywiście dołoży wszelkich starań przy formowaniu większości dla jego kandydatury.

Cały Trybunał w rękach PiS

Wraz z odejściem Leona Kieresa skończyła się w TK pewna epoka: był ostatnim sędzią, którego do Trybunału wybrała poprzednia władza. Dziś w TK zasiadają więc wyłącznie sędziowie wybrani za rządów PiS.

Są to:

• prezes Julia Przyłębska (w TK od grudnia 2015),
• wiceprezes Mariusz Muszyński - tzw. sędzia "dubler", wybrany do TK na formalnie zajęte miejsce (od grudnia 2015),
• Piotr Pszczółkowski (od grudnia 2015),
• Zbigniew Jędrzejewski (od kwietnia 2016),
• Michał Warciński (od grudnia 2016),
• Andrzej Zielonacki (od czerwca 2017),
• Justyn Piskorski - tzw. sędzia "dubler", wybrany do TK na formalnie zajęte miejsce (od września 2017),
• Jarosław Wyrembak - tzw. sędzia "dubler", wybrany do TK na formalnie zajęte miejsce (od stycznia 2018),
• Wojciech Sych (od maja 2019),
• Jakub Stelina (od grudnia 2019),
• Krystyna Pawłowicz - była posłanka PiS (od grudnia 2019);
• Stanisław Piotrowicz - były poseł PiS (od grudnia 2019);
• Rafał Wojciechowski (od stycznia 2020) - obecnie kandydat PiS na sędziego Trybunału Sprawiedliwości UE
• oraz Bartłomiej Sochański (od kwietnia 2020).

Tak skonstruowany Trybunał zamienił się w polityczną przybudówkę rządu, a członkostwo Bogdana Święczkowskiego tylko pogorszy ten stan.

Gdy PiS boi się podjąć niepopularną decyzję - jak w przypadku zakazu aborcji - przekazuje sprawę Trybunałowi, a ten orzeka tak, jak chcą rządzący. Jednocześnie daje im mocne alibi w postaci (ekwilibrystycznie interpretowanych) przepisów ustawy zasadniczej i własnego, pozorowanego majestatu. Bo skoro tak orzekł sam Trybunał i tak mówi konstytucja, to PiS po prostu nie ma wyjścia i słuchać musi.

TK przydaje się rządowi też wtedy, gdy kontrowersyjnych i antydemokratycznych reform trzeba bronić przed krytyką z zewnątrz. I tak do Trybunału trafiły wnioski podważające jurysdykcję TSUE, Zbigniew Ziobro kierował do niego wnioski kwestionujące przepisy Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W TK lądują też pomysły niewygodne np. wypowiedzenie konwencji antyprzemocowej. Bo Trybunał może na lata zamrozić projekt, który okazuje się zbyt kontrowersyjny, pozwalając rządowi zachować twarz.

W tym za podważanie przez niego prawa UE i za tzw. sędziów-dublerów, których obecność w TK w przełomowym orzeczeniu krytykował niedawno także Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.