Przy okazji likwidacji Izby Dyscyplinarnej PiS chce zrobić czystkę wśród sędziów SN. Co planuje?

22 lipca: Morawiecki o "istniejących projektach"

O tym, że rząd planuje reformę, mówił jeszcze 22 lipca na konferencji prasowej premier Mateusz Morawiecki. Z jego słów wynika jasno, że jakiś projekt był gotowy już wtedy, wymagał jedynie kolejnych konsultacji.

"Dziś jesteśmy w takiej sytuacji, kiedy może i należałoby dokonać przeglądu działania Izby Dyscyplinarnej SN. A to dlatego, że ta Izba na pewno nie spełniła wszystkich oczekiwań, również moich, również naszej formacji" - stwierdził premier.

"Będziemy zastanawiali się w ramach rady ministrów, czy także nie skorzystać z już istniejących projektów" - poinformował.

"Sądzę, że w ramach rady ministrów będziemy mieli też jakieś pomysły na ten temat, tak żeby również i wobec Komisji Europejskiej i wobec tych wyroków, które zapadły, nie umniejszając w niczym pierwszeństwa polskiej konstytucji przed prawem unijnym, tam, gdzie ono nie ma swojej wyłączności (...), żeby przystąpić do pewnego remontu systemu, pewniej reformy, która nadal jest potrzebna" - tłumaczył Morawiecki.

"Czekamy na to, ja czekam na to z ogromną niecierpliwością i mam nadzieję, że ten kolejny obrót kołowrotka reformy wymiaru sprawiedliwości doprowadzi do istotnej poprawy jego działania" - podkreślił.

23 lipca: Terlecki o "gotowej reformie"

Dzień później słowa premiera komentował szef parlamentarnego klubu PiS i wicemarszałek Sejmu Ryszard Terlecki. Podkreślmy: mowa o jednym z najważniejszych polityków rządzącej koalicji, zaufanym człowieku Jarosława Kaczyńskiego.

"To jest dobra koncepcja, tym bardziej że wychodzimy w pewnym sensie naprzeciw oczekiwaniom Trybunału" - mówił 23 lipca Terlecki, odnosząc się do zapowiedzi Morawieckiego. Dodał, że "reforma jest gotowa, przygotowana".

"Będziemy ją w jesieni wprowadzać. Tam zajdzie też zmiana dotycząca tej komisji dyscyplinarnej" - poinformował.

Ale gdy dziennikarki dopytywały go, czy będzie to ustawa o zmianie funkcjonowania Izby Dyscyplinarnej, odpowiedział krótko: "Nie".

Tego samego dnia posłanka PiS Anna Milczanowska w Polskim Radiu 24 zdradziła, co dokładnie planuje rząd

"Izba Dyscyplinarna nie spełnia do końca naszych oczekiwań. Myślimy o połączeniu tej izby z Izbą Karną" - mówiła Milczanowska.

30 lipca: Duda o "potrzebnych zmianach"

Prezydent Andrzej Duda zabrał głos 30 lipca 2021. W rozmowie z Polską Agencją Prasową odpowiedział na apel I Prezes SN Małgorzaty Manowskiej. Jak pisaliśmy w OKO.press sędzia Manowska wezwała rządzących polityków do przeprowadzenia zmian w prawie. Tłumaczyła, że sama ma związane ręce i nie może wykonać postanowień TSUE.

Przeczytaj także:

30 lipca 2021

Manowska już nie chce wojny z Unią. Namawia rządzących do wykonania orzeczeń TSUE

Duda stwierdził, że całkowicie zgadza się z I Prezes SN.

"Uważam, że przede wszystkim po pierwsze powinien być system odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów taki, żeby była ona skuteczna, żeby społeczeństwo miało to poczucie, że to nie jest tak, że nie ma żadnej odpowiedzialności, że ona jest. Oczywiście także, żeby środowisko sędziowskie miało to poczucie, że ta odpowiedzialność jest, ale powinno być to rzeczywiście przejrzyste, rzetelne, uczciwe" - mówił Duda.

"Wszystko wskazuje na to, że będą potrzebne zmiany ustawodawcze" - stwierdził prezydent, dopytywany o słowa Manowskiej o "faktycznym paraliżu systemu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów" wynikającym z orzeczeń TSUE.

2 sierpnia: Morawiecki o tym, że "nic nie jest doskonałe"

O nieudanej reformie systemu dyscyplinarnego 2 sierpnia 2021 ponownie mówił premier.

"Już od tego czasu dostrzegłem szereg bulwersujących, dziwnych zachowań sędziów, które nie zostały w odpowiedni sposób ukarane. Czyli Izba Dyscyplinarna nie spełniła swojego zadania od tej strony. Dlatego sądzę, że osoby właściwe dla przeprowadzenia takich reform są dzisiaj w takim momencie, że reforma tej instytucji powinna podlegać przeglądowi" - tłumaczył Morawiecki.

"Nic nie jest doskonałe w naszym życiu i bardzo często dokonujemy przeglądów, dokonujemy reform, zmian zgodnie z oczekiwaniami społecznymi, zgodnie z najlepszymi praktykami, zgodnie z funkcjonowaniem podobnych instytucji w krajach zachodnich" - zapewnił.

"To w szczególności mam na myśli, a więc usprawnienie działań, zmianę funkcjonowania w taki sposób, aby Izba nie była de facto sparaliżowana, aby była realną izbą działającą na rzecz poprawy jakości funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości" - mówił.

Jaki przegląd, jaka reforma i kiedy? Tego już nie sprecyzował.

7 sierpnia: Kaczyński o "znikającym przedmiocie sporu"

7 sierpnia w obszernym wywiadzie dla PAP plany PiS potwierdził prezes Jarosław Kaczyński. Wskazywał, że rząd odpowiednią reformę wymiaru sprawiedliwości miał gotową już od dawna.

"Niewątpliwie jest przedmiot sporu, czyli Izba Dyscyplinarna. Reforma przygotowywana przez minister Annę Dalkowską przewidywała likwidację Izby Dyscyplinarnej jeszcze przed wyrokiem TSUE i już kilka miesięcy temu była omawiana i pozytywnie zaopiniowana przez komitet bezpieczeństwa" - mówił Kaczyński.

"Sądzę, że trzeba tę reformę podjąć, bo ona i tak była planowana, najwyżej będzie to kwestia jej przyspieszenia, ale to jest też część Polskiego Ładu. Zlikwidujemy Izbę Dyscyplinarną w tej postaci, w jakiej funkcjonuje ona obecnie i w ten sposób zniknie przedmiot sporu" - zapewnił prezes PiS.

Przeczytaj także:

07 sierpnia 2021

Przestraszyli się? Kaczyński: Zlikwidujemy Izbę Dyscyplinarną

Dodał, że pierwsze propozycje zmian opinia publiczna pozna we wrześniu 2021, bo "będą to projekty rządowe".

"One będą zmieniały kodeksy i musi to iść w dłuższym, kodeksowym trybie. Chodzi o konkretny kształt Izby Dyscyplinarnej, ale to nie oznacza, że ta Izba nie będzie funkcjonować w żadnej postaci. Tego zresztą nikt od nas nie oczekuje, ale to będzie zupełnie inny organ. Chcemy ją zreformować nie ze względu na wyrok TSUE, ale po prostu dlatego, że ta Izba nie wypełnia swoich obowiązków. Wszyscy są równi wobec prawa, w niewielu krajach sędziowie mają immunitety i dobrze byłoby je też znieść w Polsce" - wskazywał Kaczyński.

Terminy na uchwalenie zmian w kodeksach rzeczywiście są dłuższe niż przy przyjmowaniu innych ustaw. Ale w tracie swoich rządów PiS wielokrotnie pokazywał, że potrafi naginać i łamać procedury, jeżeli akurat zależy mu na czasie. Kodeksowe terminy nie mogły tu nawet zacząć biec, bo projektu reformy jak dotąd nie złożono w Sejmie. Od słów Kaczyńskiego minęły już prawie trzy miesiące.

14 września: Terlecki o projekcie, który "ma być"

W połowie września Ryszard Terlecki mówił już o "nowym projekcie", w którym rząd zastosuje się do wyroku TSUE.

"Ma być nowy projekt reformy wymiaru sprawiedliwości, czy tej części wymiaru sprawiedliwości, ale jeszcze go nie znamy" - przyznał podczas rozmowy z dziennikarzami w Sejmie.

Czy to znaczy, że rząd porzucił gotowy projekt, o którym mówiono wcześniej? Tego nie doprecyzował. Zapewniał też, że Komisja Europejska nie zarządzi wobec Polski finansowych kar.

"Spokojnie. Unia nie jest szalona, żeby stosować jakieś kary finansowe wobec nas. Oczywiście straszy, ale myślę, że nic z tego nie będzie" - stwierdził.

Dziś wiemy już, że się mylił.

16 października: Kaczyński o ustawie "zatwierdzonej wiele miesięcy temu"

16 października Jarosław Kaczyński w wywiadzie dla RMF FM ponownie mówił o starym projekcie, przygotowanym przed orzeczeniami TSUE.

"Komitet, którego jestem przewodniczącym, zatwierdził tę ustawę, ten projekt wiele miesięcy temu. Nie było wtedy jeszcze tego sporu. To jest po prostu część Polskiego Ładu, który zostanie wprowadzony bardzo niedługo" - zapewnił prezes PiS.

"W ramach szerszego przedsięwzięcia trzeba opanować tę anarchię, która panuje w sądach. Trzeba jednocześnie zlikwidować instytucje, które się nie sprawdziły. A Izba Dyscyplinarna się nie sprawdziła" - stwierdził.

28 października: Morawiecki o "kompromisie za parę miesięcy"

Wkrótce po tym, jak TSUE ogłosił kary finansowe dla Polski Morawiecki nie wprost przyznał, że problemy z ustawą wynikają z różnicy zdań wśród rządzących koalicjantów. Nie jest tajemnicą, że wszelkim "ustępstwom wobec Brukseli" przeciwny jest Zbigniew Ziobro, szef resortu formalnie odpowiedzialnego za reformy sądownictwa.

"W najbliższych paru miesiącach wykrystalizuje się kompromisowy w ramach Zjednoczonej Prawicy pomysł, który będzie jednocześnie do zaakceptowania dla prezydenta" - stwierdził na konferencji prasowej.

Morawiecki powtórzył też, że prace nad ustawą były prowadzone jeszcze zanim zapadły lipcowe orzeczenia TSUE.

31 października: Wawrzyk o "najbliższych dniach"

Wiceszef MSZ i niedoszły Rzecznik Praw Obywatelskich Piotr Wawrzyk w "Kawie na ławę" TVN24 przekonywał, że kształt projektu poznamy już za kilka dni.

"Ta ustawa będzie pokazana w najbliższych dniach. Proszę pamiętać, że mówimy o stworzeniu całego systemu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów. Nie mówimy tylko o likwidacji Izby Dyscyplinarnej [...]. Nam chodzi o stworzenie nowego systemu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, którzy na przykład popełniają przestępstwo i nie byli do tej pory karani" – powiedział Wawrzyk.

Niewiadomą pozostaje, kto jest autorem szykowanej reformy.

"Jak rozumiem, będzie to projekt ministerstwa sprawiedliwości" - powiedział Wawrzyk. "Kwestia ustaw dotyczących wymiaru sprawiedliwości to kompetencja ministra sprawiedliwości" - dodał.

A już 2 listopada rano Radosław Fogiel dementował tę informację, wskazując, że projekt może być też zgłoszony przez radę ministrów.

2 listopada: Terlecki myśli, że "jeszcze w listopadzie"

"Idea Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego zostanie w pewien sposób zachowana, ale w innym kształcie, w ustawie, która jest znacznie szersza niż tylko ten problem" - powiedział we wtorek 2 listopada 2021 w Radiu Kraków Ryszard Terlecki.

Stwierdził, że wciąż jest "za wcześnie", by mówić o szczegółach projektu. Przypomnijmy - po raz pierwszy usłyszeliśmy o nim 22 lipca. Zdaniem Terleckiego zajmuje się nim Ministerstwo Sprawiedliwości oraz rząd, "trwają jeszcze ostatnie retusze i korekty".

"Myślę, że to kwestia jakichś dwóch tygodni. Nie mamy teraz Sejmu przez dwa tygodnie, więc w tym czasie projekt powinien trafić do izby" - zapowiedział Terlecki. Kolejne posiedzenie Sejmu odbędzie się 16 i 17 listopada 2021.

Terlecki podkreślił, że projekt trafi pod obrady "zgodnie z kolejką czekających ustaw".

"Myślę, że to będzie jeszcze w listopadzie" - dodał.