NSA manipuluje składami orzekającymi. Tak chroni wyroki neo-sędziów przed ich uchyleniem

NSA to jeden z najważniejszych sądów w Polsce. Jest równy rangą Sądowi Najwyższemu. Rozpoznaje skargi kasacyjne od wyroków wojewódzkich sądów administracyjnych, które z kolei kontrolują zgodność z prawem decyzji administracyjnych wydawanych przez samorząd terytorialny i państwowe urzędy.

W ostatnim czasie w NSA zaczęto nagle zmieniać wyznaczone już trzyosobowe składy orzekające. Odwołuje się z nich 1-2 sędziów i powołuje nowych.

Taka sytuacja miała w ostatnim czasie miejsce w Izbie Finansowej NSA i dotyczyła składów orzekających, w których znalazło się dwóch sędziów. Chodzi o Jana Grzędę i Aleksandrę Wrzesińską-Nowacką, którzy orzekają w tej Izbie.

Pierwszy znany jest z głośnego wyroku ETPCz. Grzęda był członkiem starej, legalnej KRS, którą w 2018 w trakcie kadencji – łamiąc Konstytucję – rozwiązał PiS. Na jej miejsce powołał swoją neo-KRS, obsadzoną głównie sędziami, którzy poszli na współpracę ze Zbigniewem Ziobrą.

Pierwszy znany jest z głośnego wyroku ETPCz. Grzęda był członkiem starej, legalnej KRS, którą w 2018 w trakcie kadencji – łamiąc Konstytucję – rozwiązał PiS. Na jej miejsce powołał swoją neo-KRS, obsadzoną głównie sędziami, którzy poszli na współpracę ze Zbigniewem Ziobrą.

Sędzia Grzęda złożył na to skargę do ETPCz. I w 2022 roku wielka Izba Trybunału orzekła, że naruszono jego prawo do sądu. Bo nie mógł odwołać się od skrócenia kadencji. W tym wyroku poddano też krytyce „reformy” Ziobry w sądach, jako naruszające niezależność sądów.

Z kolei sędzia Wrzesińska-Nowacka jest prezeską Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Sędziów Sądów Administracyjnych. Stowarzyszenie wiele razy za władzy PiS zabierało głos w obronie praworządności, wydając stosowne uchwały. W kwietniu 2025 roku jako gość przemawiała na zjeździe Iustitii. Mówiła, że sytuacja w NSA jest trudna, bo władze sądu nie widzą problemu neo-sędziów. Że władze NSA uważają, że sędziowie administracyjni nie powinni wypowiadać się publicznie. Krytykowała sędziów, którzy poszli na współpracę z władzą PiS.

Ich pogląd prawny na zmiany, które PiS razem z Ziobrą wprowadził w wymiarze sprawiedliwości, jest więc znany. Tym bardziej że dają temu wyraz w swoich wyrokach. Odwołują się oni do licznych wyroków ETPCz i TSUE, w których podważono te „reformy”. Składają zdania odrębne do wyroków.