Sejm zlikwiduje nielegalną neo-KRS! Ma przestać działać, bo jest sprzeczna z Konstytucją

Projekt uchwały w tej sprawie pojawił się na stronie Sejmu rano we wtorek 19 grudnia 2023 roku. Zgłosiła go grupa posłów Koalicji Obywatelskiej. Uchwała ma być przegłosowana jutro o godz. 15:00.

Uchwała Sejmu to długo wyczekiwany przez prawników i sędziów ruch nowej koalicji rządzącej. Bo nielegalna neo-KRS powołana i obsadzona przez PiS – głównie sędziami współpracującymi z resortem ministra Ziobry, jest głównym źródłem problemów z praworządnością w Polsce. Swoimi nominacjami dla wadliwych neo-sędziów, zatruwa cały wymiar sprawiedliwości. Nie broni też niezależności sądów.

W niedawnym wyroku ETPCz ws. Wałęsy: Trybunał orzekł, że Polska z powodu neo-KRS ma systemowy problem z sądami. A wcześniej TSUE, ETPCz, SN i NSA w orzeczeniach podważyły jej legalność i dawnych przez nią nominacji dla neo-sędziów (wyroki wydane w ich udziałem można podważać).

Teraz Sejm chce zrobić porządek z tym niekonstytucyjnym organem. Uchwała potwierdza, że wybór przez posłów PiS w Sejmie 15 członków-sędziów jest sprzeczny z Konstytucją, bo ta w artykule 187 pozwala Sejmowi tylko na wybór 4 posłów do KRS. Projekt uchwały stwierdza, że 3 uchwały Sejmu o wyborze sędziów są podjęte z rażącym naruszeniem Konstytucji. Chodzi o uchwałę Sejmu z 2018 roku o wyborze neo-KRS na I kadencję, uchwałę z 2021 roku (wtedy wybrano uzupełniająco jednego członka) i uchwałę z 2022 roku o wyborze neo-KRS na II kadencję.

„Określenie »neoKRS« stało się symbolem organu władzy publicznej, który przez swoje ścisłe podporządkowanie polityczne utracił zdolność do niezależnego i niezawisłego realizowania swoich konstytucyjnych funkcji i zadań” – napisano w uzasadnieniu do uchwały.

Sejm wzywa też 15 członków-sędziów neo-KRS do zaprzestania działalności. Cały projekt uchwały publikujemy w dalszej części tekstu. Można się spodziewać, że neo-KRS będzie próbowała działać dalej. Bo już wcześniej były głosy z tego organu, że uważają się za legalnych.

Na czele tego organu stoi neo-sędzia Dagmara Pawełczyk-Woicka, koleżanka Ziobry z czasów szkolnych. Jej partner Dariusz Pawłyszcze od neo-KRS dostał awans aż do SN. Członkami neo-KRS są też prezesi sądów, którzy współpracowali z resortem Ziobry i porobili kariery za poprzedniej władzy. Dostali też awanse od neo-KRS. To prezes Olsztyńskiego sądu Maciej Nawacki, który lekceważył orzeczenia sądów ws. sędziego Pawła Juszczyszyna. Od neo-KRS dostał awans aż do NSA.

To też prezes Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie Rafał Puchalski, którego nazwisko pojawia się w aferze hejterskiej. Od neo-KRS dostał awans do sądu apelacyjnego. W tym nielegalnym organie zasiada też zastępczyni Ziobry Anna Dalkowska, która od neo-KRS dostała awans aż do NSA.

Jeśli nie ustąpią oni teraz ze stanowisk, to można spodziewać się egzekucji uchwały Sejmowej. Państwo ma do tego możliwości. Zresztą w uchwale Sejmu wzywa się wszystkie organy państwa – w tym prezydenta, który może podpisać nową ustawę o KRS i może nie powoływać kolejnych neo-sędziów – do szybkich działań mających na celu przywrócenie KRS zgodnej z Konstytucją.

Czyli takiej, do której, tak jak przed rządem PiS, sędziów wybierze samorząd sędziów. Ponadto członkom neo-KRS jeśli nie ustąpią, grożą co najmniej dyscyplinarki.

Adwokat Michał Wawrykiewicz z Wolnych Sądów, który walczył o praworządność i legalną KRS cieszy się z uchwały Sejmu. Mówi OKO.press: „Jest ona potrzebna. Cieszę się, że po ponad 5 latach od rozpoczęcia działalności przez neo-KRS do Sejmu wpływa uchwała potwierdzająca niekonstytucyjność jej działań. I jej niezgodność ze standardami europejskimi”.

Wawrykiewicz dodaje: „To, co jest w uchwale, jest w pełni zgodne i adekwatne do tego, co orzeczono w wyrokach TSUE, NSA, ETPCz i SN. Ten quasi organ obsadzony jest niezgodnie z Konstytucją i nie posada kompetencji z artykułów 186 i 179 Konstytucji [mówią one, że KRS wnioskuje do prezydenta o powołanie sędziów i może występować do TK – red.]. Nie broni niezależności sędziów i nie ma prawa zgłaszać wniosków o awanse do prezydenta”.

Z kolei rzecznik stowarzyszenia Iustitia Bartłomiej Przymusiński uważa, że projekt uchwały Sejmu jest za mało stanowczy. Mówi OKO.press: „Uważam, że uchwała nie da określonego skutku. To pół kroku. Sejm powinien jasno stwierdzić, że dalsza działalność członków neo-KRS będzie podszywaniem się pod uprawnienia funkcjonariuszy publicznych. Powinien też zwrócić się do organów państwa, by zablokować ich dalsze działanie”.

Na zdjęciu u góry jest przewodnicząca nielegalnej neo-KRS, neo-sędzia Dagmara Pawełczyk-Woicka.

Co jest w uchwale Sejmu ws. wygaszenia neo-KRS

Z uwagi na wagę sprawy publikujemy cały projekt uchwały Sejmu:

„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia ... grudnia 2023 r. w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego w kontekście pozycji ustrojowej oraz funkcji Krajowej Rady Sądownictwa w demokratycznym państwie prawnym.

Zgodnie z art. 186 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: Konstytucja RP) podstawową funkcją ustrojową Krajowej Rady Sądownictwa jest stanie na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Funkcja ta może być realizowana prawidłowo wyłącznie, gdy Krajowa Rada Sądownictwa jest organem niezawisłym i niezależnym od innych władz.

Gwarancje tej niezależności i niezawisłości przewiduje art. 187 ust. 1 i 3 Konstytucji RP, które określają skład Krajowej Rady Sądownictwa oraz ustanawiają 4-letnią kadencję jej wybranych członków. Zasadniczą część składu Krajowej Rady Sądownictwa – zgodnie z art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji RP – stanowić powinni przedstawiciele sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych.

Wybór przedstawicieli środowiska sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa powinien zatem mieć charakter autonomiczny i realizowany przez środowisko sędziów, bez możliwości czynnego udziału organów władzy ustawodawczej i wykonawczej.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, działając w celu przywrócenia Krajowej Radzie Sądownictwa zdolności do prawidłowej realizacji jej konstytucyjnych funkcji i zadań, doprowadzenia do stanu zgodnego z art. 187 pkt 2 Konstytucji RP, a także art. 6 ust. 1 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, oraz art. 2 i 19 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej [te przepisy dają obywatelom prawo do procesu przed niezależnym sądem ustanowionym ustawą, a takim sądem nie jest sąd z udziałem neo-sędziów nominowanych przez neo-KRS – red.], wykonując wyroki Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, stwierdza, że zgodnie z przywołanymi orzeczeniami:

1. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 marca 2018 r. w sprawie wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa, opublikowana w Monitorze Polskim dnia 12 marca 2018 r. (poz. 276);

2. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 maja 2021 r. w sprawie wyboru członka Krajowej Rady Sądownictwa, opublikowana w Monitorze Polskim z dnia 27 maja 2021 r. (poz. 497);

3. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 maja 2022 r. w sprawie wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa, opublikowana w Monitorze Polskim z dnia 19 maja 2022 r. (poz. 485);

– zostały podjęte z rażącym naruszeniem Konstytucji RP.

Skutkiem ich podjęcia było ukształtowanie składu Krajowej Rady Sądownictwa w sposób sprzeczny z Konstytucją RP, Traktatem o Unii Europejskiej oraz Konwencją Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a w konsekwencji utrata zdolności do realizacji przez Krajową Radę Sądownictwa jej konstytucyjnych funkcji i zadań, w tym w szczególności zdolności do stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa członków Krajowej Rady Sądownictwa, wybranych do jej składu wbrew Konstytucji RP, do niezwłocznego zaprzestania działalności w Krajowej Radzie Sądownictwa, gdyż ta podważa porządek konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej deklaruje podjęcie działań na rzecz przywrócenia zgodności stanu prawnego ze standardami konstytucyjnymi oraz międzynarodowymi, a także wzywa organy władzy publicznej, w szczególności Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do niezwłocznego podjęcia działań mających na celu przywrócenie Krajowej Radzie Sądownictwa pozycji ustrojowej oraz funkcji określonych w Konstytucji RP i właściwych dla demokratycznego państwa prawnego.

Uchwała podlega publikacji w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski”.

Jakie wyroki wykonuje Sejm

Projekt uchwały powołuje się na wykonanie licznych wyroków, w których podważono legalność neo-KRS. W projekcie uchwały napisano:

„Do najistotniejszych wyroków, obejmujących swoim przedmiotem status prawny »neoKRS«, należy zaliczyć:

1. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 19 listopada 2019 r., wydany w połączonych sprawach o sygn. C585/18, C – 624/18, C – 625/18, w którym stwierdzono, że nadmierny wpływ władzy ustawodawczej i wykonawczej na kształt »neoKRS"« oznacza utratę atrybutów niezbędnych dla władzy sądowniczej, takich jak niezależność od innych władz i niezawisłość sędziowska;

2. Wyrok Sądu Najwyższego Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 5 grudnia 2019 r. (III PO 7/18), w którym – wykonując wskazany wyżej wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE – Sąd Najwyższy orzekł, że »neoKRS« nie jest organem cechującym się niezależnością i niezawisłością właściwą dla Krajowej Rady Sądownictwa w rozumieniu konstytucyjnym;

3. Uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2020 r., wydaną w składzie trzech połączonych Izb Sądu Najwyższego, tj.: Izby Cywilnej, Izby Karnej, Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (sygn. BSA 1-4110-1/20), w której stwierdzono, że przez nienależytą obsadę sądu należy rozumieć także sytuację, w której sędziowie są powołani na wniosek »neoKRS«, która nie daje gwarancji wyboru sędziów niezależnych i niezawisłych w rozumieniu art. 45 Konstytucji RP;

4. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 2 marca 2021 r. (sprawa o sygn. C – 824/18), w którym TSUE stwierdził, że prawo UE sprzeciwia się zmianom prawa krajowego, które – w zakresie dotyczącym powoływania sędziów – mogą podważać zaufanie do niezależności sędziów i sądów, a także tworzyć przekonanie o ich uzależnieniu od władzy ustawodawczej lub wykonawczej. Wyrok ten zapadł w związku z pytaniem prejudycjalnym zadanym przez Naczelny Sąd Administracyjny w toku rozpatrywania odwołań od uchwał »neoKRS«;

5. Dziewiętnaście wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego , w których – wykonując wyrok TSUE z 2 marca 2021 r. – stwierdzono, że „neoKRS” nie daje wystarczających gwarancji niezależności od wpływów władzy ustawodawczej i wykonawczej w procedurze powoływania sędziów, co zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego stanowi podstawę do uchylenia uchwały »neoKRS«;

6. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowiek z dnia 22 lipca 2021 r. (Reczkowicz przeciwko Polsce, sygn. 43447/19), w którym Trybunał stwierdził, że »neoKRS« nie zapewnia wystarczających gwarancji niezależności i niezawisłości sędziów z uwagi na nadmierny wpływ władzy politycznej;

7. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 8 listopada 2021 r. (Dolińska – Ficek i Ozimek przeciwko Polsce, sygn. 49868/19 i 57511/19), w których również zwrócono uwagę utratę atrybutów niezależności i niezawisłości stanowiącą konsekwencję podporządkowania »neoKRS« władzy ustawodawczej i wykonawczej;

8. Uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2022 r., wydaną w składzie 7 sędziów SN (f KZP 2/22), w której stwierdzono wprost, że »neoKRS« nie jest organem tożsamym z organem konstytucyjnym, którego skład i sposób wyłaniania reguluje Konstytucja, a w szczególności art. 187 ust.1.;

9. Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 23 listopada 2023 r. (Wałęsa przeciwko Polsce, sygn. 50849/21), w którym stwierdzono, że wadliwa procedura powoływania »neoKRS«, a także Sędziów Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, doprowadziła do naruszenia art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (prawo do rzetelnego procesu). W wyroku tym wyraźnie podkreślono, że usunięcie dysfunkcjonalności w systemie wymiaru sprawiedliwości w Polsce wymaga podjęcia pilnych działań o charakterze legislacyjnym, zmierzających do odbudowania w systemie wymiaru sprawiedliwości gwarancji niezawisłości, bezstronności oraz pewności prawa”.