Morawiecki: Kościół jest oddzielony od państwa. A ósme przykazanie premier pamięta?

Kościół jest całkowicie, absolutnie i bezwzględnie oddzielony od instytucji państwowych. Insynuowanie, że Kościół jest w jakikolwiek sposób nieoddzielony od państwa, jest nieuprawnione, nieprawidłowe i nieprawdziwe, powiedział bez mrugnięcia okiem Mateusz Morawiecki w Wołominie 10 lipca.

Był pytany o Kościół w kontekście pielgrzymki Radia Maryja na Jasną Górę, podczas której – jak co roku – wystąpiła tłumna reprezentacja PiS i rządu. A w tym roku zdecydowanie bardziej tłumna niż zazwyczaj. Jak to przed wyborami. Tym razem na Jasną Górę pofatygował się sam Jarosław Kaczyński, dziś wicepremier, który zazwyczaj ograniczał się do wysłania listu. Tym razem bujał się osobiście w rytm „Abyśmy byli jedno”.

Jasnym jest dla wszystkich, że jest dokładnie odwrotnie –

Pokazywaliśmy to na łamach OKO.press wielokrotnie. I pokażemy jeszcze raz.

A jednak jest coś nowego w tym, co powiedział 10 lipca premier. Zazwyczaj politycy PiS nie wyrywają się zapewnieniami o rozdziale Kościoła katolickiego od państwa. Przecież z samego programu PiS wynika, że Kościół nie ma być oddzielony, ma być z państwem. Z państwem PiS konkretnie.

Na marginesie, znamienny jest sposób, w jaki Morawiecki zapewniał o neutralności państwa. Jego wypowiedź nie składa się ze zdań pozytywnych, czyli np. „Jest rozdział Kościoła od państwa”, ale z nadreprezentacji „nie” – nieuprawnione, nieprawidłowe, nieprawdziwe, nieoddzielony.

Przypominam też zapominalskim, że 8. przykazanie nakazuje nie mówić fałszywego świadectwa.

Rozdział na papierze...

Najpierw teoria, potem praktyka.

Konstytucja RP jasno stwierdza, że państwo jest neutralne światopoglądowo, a więc także religijnie. Mowa jest o tym m.in. w art. 25, 32, 48 53. Z naszego punktu widzenia najważniejszy jest art. 25.

Art. 25

2. Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.

W konkordacie zapis o rozdziale Kościoła od państwa brzmi tak:

...ale nie w programie PiS

W programie PiS z 2015 i 2019 r. czytamy: „Kościół jest po dziś dzień depozytariuszem i głosicielem powszechnie znanej w Polsce nauki moralnej. Nie ma ona w szerszym społecznym zakresie żadnej konkurencji, dlatego też w pełni jest uprawnione twierdzenie, że w Polsce nauce moralnej Kościoła można przeciwstawić tylko nihilizm”.

I dalej: „Z tych powodów specyficzny status Kościoła katolickiego w naszym życiu narodowym i państwowym jest wyjątkowo ważny; chcemy go podtrzymać i uważamy, że próby niszczenia i niesprawiedliwego atakowania Kościoła są groźne dla kształtu życia społecznego”.

Dlatego tak dziwią zdecydowane zdania Morawieckiego. Wszak brak rozdziału państwa od Kościoła jest zapisany w programie PiS. I PiS codziennie daje temu wyraz. Jak?

O tym jak po 2015 roku Polska staje się państwem wyznaniowym, pisał w OKO.press dr hab. Paweł Borecki, prawnik, ekspert prawa wyznaniowego z UW:

Wymienia m.in.:

• Na paszportach w 2018 roku został umieszczony zwrot: „Bóg, Honor, Ojczyzna”.
• Zgodnie z Prawem oświatowym z 2016 roku system oświaty publicznej winien respektować chrześcijański system wartości. Państwo jednoznacznie opowiedziało się zatem po stronie światopoglądu fideistycznego, a konkretnie – chrześcijaństwa w jego katolickiej odmianie.
• W 2017 roku Sejm podjął uchwałę upamiętniającą tzw. objawienia fatimskie, traktując je jako obiektywny fakt.
• Uroczystości państwowe na szczeblu centralnym, wojewódzkim, czy lokalnym z reguły mają oprawę religijną (katolicką) w postaci mszy, czy poświęcenia (pokropku).
• Katoliccy święci ogłaszani są patronami jednostek samorządu terytorialnego, np. w 2017 roku dotyczyło to województwa kujawsko-pomorskiego, a w 2019 roku – małopolskiego.
• Polski rząd wspiera krzewienie katolicyzmu na świecie, finansując w stu procentach składki na ubezpieczenie społeczne misjonarzy w okresie ich pracy misyjnej.

Modlitwą, mową...

Zacznijmy od kwestii nie finansowych, ale ideologicznych. Jak władza PiS jednoczy się z Kościołem?

1. Uczestnicząc oficjalnie w uroczystościach kościelnych

Nie tylko jednak jako widz/słuchacz, czy swego rodzaju ambasador innego państwa, ale jako uczestnik rytuału. Np. na Jasnej Górze. W 2018 roku podczas pielgrzymki Radia Maryja premier Morawiecki powiedział:

„Jasna Góro, Czarna Madonno, miej w opiece naród cały, który żyje dla Twej chwały”.

W tym samym roku także na Jasnej Górze, ówczesny minister energii Krzysztof Tchórzewski zawierzył Energetyków Polskich Matce Bożej: "My, energetycy polscy przynosimy do sanktuarium narodu polskiego nasze troski, radości i nadzieje, przychodzimy pomni słów wypowiedzianych z krzyża: oto matka twoja.

Zawierzamy tobie Maryjo, Jasnogórska pani, wszystkie sprawy energetyki polskiej, jej bezpieczeństwo, rozwój, unowocześnienie, służbę tysięcy naszych kolegów w dzień i w nocy, bez ustanku z poświęceniem i narażeniem życia.

Podczas tych uroczystości politycy przemawiają z ambony i wcale się z tym nie ukrywają.

2. Zapraszając księży i biskupów na imprezy państwowe w roli aktywnych uczestników

3. Podczas oficjalnych wydarzeń w udziałem rządu wygłaszając opinie świadczące o przywiązaniu czy nawet uzależnieniu od Kościoła, także w kontekście instytucji państwa

W 2022 roku podczas Kongresu Nauczycieli Wychowania do Życia w Rodzinie Radosław Brzózka, szef gabinetu politycznego ministra edukacji, wygłosił swojego rodzaju homilię.

Na pytanie o to, co zrobić, by uczniowie uczęszczali na lekcje WDŻ powiedział m.in.: „I trzecia wielka rzecz, której potrzebujemy, to jest wielka nadzieja. Wielka nadzieja, do której natchnienia trzeba szukać tam, gdzie ono jest, a więc w wierze chrześcijańskiej, w tym, że mamy okres Zmartwychwstania Pańskiego i, że zło już zostało pokonane, a my uczestniczymy w tej dogrywce, w której oczywiście każda godzina i każdy dzień się liczy”.

Z kolei w 2021 roku podczas kongresu „Wychowanie trwa wiecznie”, min. Czarnek mówił:

"Polska jest, jak podkreśla abp Marek Jędraszewski w swoim wywiadzie, którego obszerne fragmenty można znaleźć na portalu wPolityce, jest ewenementem, w którym kościół chrześcijański nie wywiesza białej flagi. I nie wywiesi.

Kościół, to znaczy my wszyscy, czyli pedagodzy, a przede wszystkim pedagodzy chrześcijańscy.

Wychowanie trwa wiecznie i to wychowanie jest potrzebne naszym przyszłym pokoleniom po to, by uratować cywilizację łacińską i cywilizację chrześcijańską w tym miejscu w Europie i na świecie".

Otwarcie o przywróceniu w polskiej szkole chrześcijańskiej wiary, jako podstawy edukacji mówił też Czarnek w kwietniu 2022 roku w wykładzie dla „przyjaciół Włochów” z Ligi Północnej Matteo Salviniego. Narzekał na to, że rozum, który przed epoką Oświecenia „był w służbie zrozumienia istoty, intencji i dzieła Boga, stał się samym Bogiem”.

4. Broniąc Jana Pawła II przed „atakami”, a tak naprawdę informacjami dotyczącymi wiedzy papieża o przypadkach pedofilii w Kościele. I wzmacniając jego kult

W marcu 2023 roku Sejm przyjął uchwałę w obronie Jana Pawła II po tym, jak TVN 24 wyemitowała dokument Marcina Gutowskiego „Franciszkańska 3”, w którym przedstawiono dowody, że papież wiedział o przypadkach pedofilii.

„W Sejmie było dziś trochę tak, jakby nagle powróciły wczesne lata 90. czyli epoka rządów Hanny Suchockiej czy Jana Olszewskiego. W sali plenarnej od dnia śmierci papieża nie padło tak wiele cytatów z Jana Pawła II jak dziś a frazy o »wielkim Polaku«, »papieżu naszej wolności« pojawiały się w co drugim zdaniu. Część posłów i posłanek, przedstawiając stanowiska swych klubów, nieświadomie wchodziła w intonację przypominającą czytania ewangelii w kościołach. A w trakcie debaty poprzedzającej głosowanie część posłów PiS dzierżyła w dłoniach portrety Jana Pawła II. Na tym nie koniec, bo przed głosowaniem marszałek Sejmu Elżbieta Witek nakazała odtworzenie posłom nagrania filmowego z wystąpienia Jana Pawła II w Sejmie z 1999 roku”, pisała Agata Szczęśniak i Witold Głowacki o głosowaniu w Sejmie:

Za Sejmem uchwały o świętości przyjęły też samorządy. Niektóre z modlitwą na ustach:

5. Wmontowując etykę Kościoła katolickiego do instytucji państwowych, które powinny być świeckie, np. do szkoły

Tu przykładem jest cała działalność ministra edukacji, Przemysława Czarnka, który nie ukrywa, że szkoła powinna być katolicka. Tak wygląda m.in. nauczanie Wychowania do życia w Rodzinie, którego etyka katolicka jest podstawą. Pisaliśmy o tym w OKO.press wielokrotnie:

Pod patronatem ministra edukacji odbywa się także antyaborcyjny konkurs organizacji pro-life:

6. Słuchając biskupów i pozwalając im ingerować w polskie ustawodawstwo

Wiadomo na przykład, że Kościół miał swój ważny głos w kwestii zakazu aborcji w Polsce. Wiadomo, że biorąc aborcję na sztandary, PiS chciał obłaskawić Kościół i biskupów, którzy z ambon chwalili decyzję Julii Przyłębskiej z 2020 roku.

W 2021 roku opublikowaliśmy tekst, w którym przedstawiliśmy dowody na to, że Kościół naciskał na rząd w sprawie religii w szkole. Co potem było widoczne w zapowiedziach min. Czarnka:

...uczynkiem i zaniedbaniem

A teraz kasa.

7. Instytucje kościelne w państwie PiS mają jak – nomen omen – u pana Boga za piecem. Otrzymują bonifikaty, dotacje, ogromny Fundusz Kościelny

To tylko kilka przykładów:

Dotacje dla podmiotów kościelnych. Oczywiście, dofinansowanie instytucji kościelnych w otwartych konkursach ministerstw jest zgodne z prawem, jednak za PiS przybrało groteskowe formy:

• dotacje dla instytucji kościelnych w ramach konkursu Ministerstwa Rodziny i Polityki społecznej „Po pierwsze rodzina”:

• dotacje od ministra Glińskiego:

• 29 mln zł z rezerwy budżetowej na instytucję Ruchu Światło-Życie:

• ile dostał oj. Rydzyk? Miliony.

Co roku ogromne pieniądze z dotacji państwowych dostają organizacje księdza Rydzyka. W 2021 roku policzyliśmy, że od początku rządów PiS to aż 325 milionów. Dziś to znacznie, znacznie więcej:

Fundusz Kościelny, z którego finansuje się m.in. składki osób duchownych. Co roku kwota rośnie. Na rok 2023 przeznaczono aż 216 mln zł. W budżecie na 2022 roku było to 192,8 mln zł, w 2021 roku – 193,7 mln zł.

Przy tej okazji warto wspomnieć, że – jeszcze przed PiS – państwo polskie wydało miliony złotych na budowę Świątyni Opatrzności Bożej w warszawskim Wilanowie. Ale, co ciekawe, wydaje nadal. Jak policzyła „Gazeta Wyborcza”, w 2019 roku na muzeum znajdujące się w budynku świątyni państwo przeznaczyło w latach 2008-2018 90 mln zł.

Tzw. inne dotacje. Kościół otrzymuje różnymi drogami dodatkowe pieniądze na różnego rodzaju inwestycje i instytucje kościelne. Np. te na Świątynię Opatrzności Bożej. Albo jak te na termomodernizację m.in. siedziby Episkopatu, budynków kurii, kościołów i plebanii, na co państwo wydało 867 mln zł ze środków przeznaczonych na walkę ze smogiem:

Zniżki, bonifikaty, upusty, ułatwienia, układy. Kościół zarabia na państwie jeszcze inaczej.

• W 2023 roku Stowarzyszenia SOISH policzyło, że w latach 2015-2021 władze powiatów sprzedały Kościołom nieruchomości warte 61 mln zł ze zniżką sięgającą 99,99 proc. Wśród nich są m.in. działki sprzedane zakonowi redemptorystów, na których fundacja Tadeusza Rydzyka wybudowała Muzeum Pamięć i Tożsamość im. Jana Pawła II. Według obliczeń OKO.press z 2021 roku na jego gmach wydano 181,6 mln zł z publicznej kasy.

• W 2020 roku ujawniliśmy, że państwo oddało Kościołowi ziemie na Warmii warte 56 mln zł. Większość w ramach rekompensat za grunty utracone przez Kościół na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Państwo zrekompensowało te straty z nawiązką przekraczającą dziś 50 tys. ha. Za rządów PiS opozycyjne partie proponowały uchylenie przepisu, który pozwala na dalsze oddawanie ziemi Kościołowi, ale zgłoszonym przez nie nowelizacjom nie nadano biegu.